W części CZYM JEST RAK PIERSI? opisane zostały najważniejsze typy morfologiczne raka piersi. Klasyfikacja ta oparta jest zatem na morfologii, czyli widocznym pod mikroskopem wyglądzie komórek tworzących raka piersi. Biologia raka piersi jest jednak bardziej podstępna – morfologia, określana podczas mikroskopowego badania tkanki pobranej w czasie biopsji, nie odpowiada na pytania: jakie leczenie zastosować, na jakie leki nowotwór zareaguje, jakiego przebiegu choroby możemy się spodziewać? Raki piersi o podobnym obrazie morfologicznym, czyli o podobnym wyglądzie pod mikroskopem, mogą różnie odpowiadać na leczenie, w inny sposób przebiegać, reagować na inne leki. Na powyższe pytania odpowiadają dalsze, szczegółowe badania, w oparciu o które dzieli się nowotwory piersi na podtypy biologiczne.
Na początek – kilka słów o czynnikach, które bierze się pod uwagę przy klasyfikacji nowotworów piersi. Są to czynniki predykcyjne, czyli umożliwiające predykcję – przewidywanie odpowiedzi na zastosowany sposób leczenia. Określają one z jakim prawdopodobieństwem zastosowany lek będzie skuteczny. W raku piersi do tych czynników zaliczamy:
Receptory estrogenowe (ER) i progesteronowe (PgR) są cząsteczkami, do których przyłączają się żeńskie hormony płciowe (estrogeny i progesteron). Obecność tych receptorów świadczy o tym, że nowotwór jest hormonozależny. Oznacza to, że hormony mają wpływ na jego wzrost i postęp. Pod wpływem hormonów guz powiększa się. Jednocześnie obecność tych receptorów umożliwia zastosowanie terapii hormonalnej, która hamuje wpływ estrogenów i progesteronu na wzrost guza. W raku z obecnymi receptorami dla hormonów płciowych terapia hormonalna z dużym prawdopodobieństwem może okazać się skuteczna.
Receptor HER2 to receptor naskórkowego czynnika wzrostu. Receptory te obecne są u około 20% pacjentek z inwazyjnym rakiem piersi. Ich obecność umożliwia zastosowanie tzw. terapii celowanej (leczenie biologiczne). Polega ona na zastosowaniu leku, który ukierunkowany jest na komórki posiadające ten receptor. Lekiem tym jest trastuzumab. Obecność receptorów HER2, chociaż umożliwia zastosowanie leku uderzającego bezpośrednio w komórki nowotworowe, ogólnie pogarsza rokowanie.
Przy klasyfikacji raków piersi bierzemy pod uwagę także czynniki prognostyczne, czyli takie, które pozwalają lekarzowi prognozować odnośnie rokowania raka niezależnie od stosowanej metody leczenia. Czynniki prognostyczne mówią o tym, jaki będzie prawdopodobny przebieg choroby. Do czynników prognostycznych zalicza się wielkość guza, typ histologiczny, stopień złośliwości, stan pachowych węzłów chłonnych (czy są w nich przerzuty). Czynniki te określane są przez lekarza patomorfologa w badaniu pobranego fragmentu tkanki pod mikroskopem. Postęp w medycynie sprawił, że ilość czynników prognostycznych zwiększyła się. Obecnie zalicza się do nich także receptory HER2 oraz wskaźnik proliferacji Ki-67.
Receptor HER2, oprócz tego, że jest czynnikiem predykcyjnym, wskazuje także na to, jaki będzie prawdopodobny przebieg choroby nowotworowej. Jego obecność ocenia się podczas specjalistycznego badania pobranego fragmentu tkanki, zwanego badaniem immunohistochemicznym (jest to metoda z użyciem przeciwciał - cząstek, które łączą się tylko z odpowiednimi receptorami, umożliwiając ich wykrycie). Obecność receptorów HER2 w komórkach raka określa się za pomocą 4-stopniowej skali (0, 1+, 2+, 3+). Wyniki 0 i 1+ oznaczają wynik ujemny – brak receptora. Wynik 3+ świadczy o dodatnim wyniku – receptor jest obecny. Natomiast wynik 2+ jest wynikiem wątpliwym, wymagającym dodatkowych badań. Obecność tych receptorów jest, niestety, negatywnym czynnikiem prognostycznym. Oznacza to, że dodatni wynik (HER2: 3+) pogarsza rokowanie.
Wskaźnik proliferacji Ki-67 określa z jaką intensywnością komórki raka dzielą się. Im wyższy wynik, tym większą skłonność mają komórki nowotworowe do podziału. Uważa się, że jest dodatni, gdy wynosi = 14%. Jest to negatywny czynnik prognostyczny, pogarszający rokowanie. Jednocześnie wyższy wskaźnik proliferacji wiąże się z większą wrażliwością na chemioterapię.
Podtypy biologiczne raka piersi określane są w oparciu o powyższe czynniki. Określenie podtypu biologicznego nowotworu jest niezwykle istotne, gdyż decyduje to o wyborze metody leczenia. Każdy z tych typów ma odmienną biologię – inaczej reaguje na leki, ma różne tempo wzrostu. Według aktualnych klasyfikacji wyróżniamy 5 typów raka piersi:
Sfinansowane z budżetu Miasta Poznania