Do powstania nowotworu dochodzi, gdy zaburzona zostanie równowaga pomiędzy ilością obumierających komórek a ilością komórek, które dzielą się i zastępują komórki umierające. U podstawy tego procesu leżą błędy w zapisie i odczycie DNA – informacji genetycznej zawartej we wszystkich komórkach organizmu. Prowadzi to do wyodrębnienia komórek nieśmiertelnych, które dzielą się w sposób nieograniczony poza kontrolą mechanizmów naprawczych organizmu. W ten sposób powstaje masa tkankowa – nowotwór.
W przypadku nowotworu krtani – proces ten rozpoczyna się w krtani, czyli w górnym odcinku dróg oddechowych. Krtań jest narządem łączącym gardło z tchawicą. Podstawową funkcją krtani jest powstawanie głosu. Krtań zabezpiecza także drogi oddechowe przed dostawaniem się ciał obcych. Z anatomicznego punktu widzenia krtań dzieli się na 3 piętra: górne (nadgłośnię), środkowe (głośnię) oraz dolne (podgłośnię). Podział ten jest istotny, ponieważ przebieg choroby zależy głównie od umiejscowienia. Raki krtani najczęściej zlokalizowane są w piętrze górnym oraz środkowym. Jedynie 10% wszystkich raków umiejscowionych jest pierwotnie w piętrze dolnym. Raki poszczególnych pięter różnią się między sobą.
W obrębie środkowego piętra krtani najczęściej występują raki wysoko- oraz średnio zróżnicowane, podczas gdy w obszarze górnego piętra częściej stwierdza się raki o niskim stopniu zróżnicowania. Im bardziej zróżnicowany nowotwór, tym niższy stopień złośliwości histologicznej, a co za tym idzie guz charakteryzuje się wolniejszym tempem wzrostu oraz mniejszym ryzykiem tworzenia przerzutów. Tym samym raki głośni cechują się powolnym przebiegiem i rzadziej towarzyszą im przerzuty w węzłach chłonnych. Raki nadgłośni charakteryzują się szybszym wzrostem i wczesnymi przerzutami, a co za tym idzie, cechuje się gorszym rokowaniem. Raki piętra dolnego na ogół rosną w umiarkowanym tempie. Przerzuty tych ostatnich pojawiają się szybciej niż w rakach głośni i lokalizują się nie tylko w obrębie węzłów chłonnych szyi, ale także w obszarze klatki piersiowej. (więcej na temat złośliwości histologicznej w punkcie OCENA STOPNIA ZAAWANSOWANIA).
Najczęściej ( 95% nowotworów złośliwych krtani) występuje rak płaskonabłonkowy. Nowotwory inne niż płaskonabłonkowe występują rzadko. Rak krtani należy do szerszej grupy – nowotworów nabłonkowych głowy i szyi. Do tej grupy należą także raki jamy ustnej, wargi, gardła, jamy nosowej i zatok przynosowych oraz gruczołów ślinowych. Spośród nowotworów nabłonkowych głowy i szyi rak krtani jest pod względem częstości najczęstszym nowotworem głowy i szyi w Polsce. 7-krotnie częściej występuje u mężczyzn.
Bardzo istotnym jest fakt, że u pacjentów z rozpoznanym rakiem krtani istnieje wysokie ryzyko drugiego, niezależnego nowotworu (nie będącego przerzutem, lecz nowotworem pierwotnym) w układzie oddechowym – najczęściej raka płuca. Dzieje się tak ze względu na wspólne dla tych nowotworów czynników ryzyka (m.in. palenie). Dlatego bardzo ważne jest uwzględnienie tego faktu w czasie badań diagnostycznych jak i po leczeniu raka krtani.
Sfinansowane z budżetu Miasta Poznania