Jeżeli uda się wykryć nowotwór i potwierdzić go badaniem histopatologicznym , konieczna będzie ocena stopnia złośliwości (grading) oraz stadium zaawansowania (staging).

Ocena stopnia złośliwości histologicznej (tzw. grading) określa jak dużą zdolnością do naciekania i niszczenia sąsiednich tkanek oraz do rozprzestrzeniania się poprzez tworzenie przerzutów charakteryzuje się dany rak. Im bardziej zróżnicowany nowotwór (im dojrzalsze są komórki nowotworu, czyli im bardziej podobne do prawidłowych komórek), tym niższy stopień złośliwości histologicznej. Tym samym guz charakteryzuje się wolniejszym tempem wzrostu oraz mniejszym ryzykiem tworzenia przerzutów. Stopień złośliwości histologicznej oceniany jest jako G1, G2 oraz G3. Stopień G1 odpowiada nowotworom dobrze zróżnicowanym, o najmniejszej złośliwości. Stopień G3 przypisywany jest zmianom o najwyższym stopniu złośliwości. W obrębie jamy ustnej najczęściej występują raki wysoko i średnio zróżnicowane, czyli w stopniu G1 i G2. Stopień zróżnicowania raka wpływa na przebieg choroby oraz na podatność nowotworu na leczenie. Raki o wysokim i średnim zróżnicowaniu (czyli G1 i G2) charakteryzują się zwykle powolną progresją. W ich przypadku przerzuty zlokalizowane są głównie w węzłach chłonnych, rzadko w narządach odległych. Raki nisko zróżnicowane i niezróżnicowane (G3) rosną szybciej, wcześnie tworzą przerzuty w węzłach chłonnych i znacznie częściej dają przerzuty w odległych narządach.

Stopień zaawansowania (staging) umożliwia określenie jak rozległa jest choroba: jak duży jest guz i czy nacieka okoliczne struktury, czy nowotwór uległ rozsianiu do węzłów chłonnych oraz odległych narządów. Staging określany jest przy pomocy skali TNM. Ocena dokonywana jest w oparciu o badania wymienione w punkcie DIAGNOSTYKA.

Ocena stopnia zaawansowania obejmuje:

  • Wielkość guza – T (tumor, guz)
  • Przerzuty w regionalnych węzłach chłonnych – N (lymph nodes, węzły chłonne)
  • Obecność przerzutów odległych – M (metastasis, przerzut).

Każdej z tych cech przypisywany jest stopień zaawansowania określany odpowiednią cyfrą. Na przykład, im większa liczba przypisana jest wielkości guza, tym większy, bardziej zaawansowany jest guz. Im większa liczba przypisana jest cesze N, tym większa ilość węzłów chłonnych zajęta jest procesem nowotworowym.

T – wielkość guza. Oceniana jest w skali od 1 do 4 (z podziałem T4 na T4a i T4b) w zależności od rozmiarów guza i naciekania okolicznych struktur.

N – stan regionalnych węzłów chłonnych. Dotyczy węzłów chłonnych szyi. Oceniane w skali od 0 do 3 w zależności od ilości zajętych węzłów i wielkości przerzutu.

M – obecność przerzutów odległych. Jeśli nie występują, określa się tę cechę jako M0. Jeśli natomiast przerzuty są obecne, cechę tę określa się jako M1.

Staging ma kluczowe znaczenie w diagnostyce raka krtani. Określenie cech TNM umożliwia ocenę stopnia klinicznego zaawansowania choroby. Wyróżnia się stopnie od I do IV (w tym IV dzieli się na IVa, IVb i IVc). Określenie stopnia zaawansowania decyduje o wyborze najlepszej taktyki leczenia choroby.

Sfinansowane z budżetu Miasta Poznania