Alfabet raka Nowotwory złośliwe skóry Typy raków skóry Czynniki ryzyka i profilaktyka

Najważniejszym czynnikiem ryzyka powstania nowotworu skóry jest nadmierna ekspozycja na promienie ultrafioletowe (UV). Źródłem tego promieniowania jest światło słoneczne oraz solaria. Promieniowanie jest istotne dla rozwoju raka skóry z powodu jego niszczącego działania wobec materiału genetycznego komórek. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie prowadzi do mutacji DNA, które z wiekiem się kumulują i mogą przyczynić się do niekontrolowanych podziałów komórek czy też zahamowania mechanizmów ich naturalnej śmierci. Cały ten mechanizm powoduje powstanie nowotworu.

Innym czynnikiem ryzyka jest wiek- im człowiek starszy, tym większa szansa na zachorowanie. Wynika to m.in. z kumulacji mutacji genetycznych na przestrzeni lat, które doprowadzają do powstania nowotworu. Ryzyko rozwoju choroby wzrasta szczególnie po 50 roku życia.

Jasna karnacja to kolejny czynnik predysponujący do rozwoju raka skóry. Szczególnie narażone są osoby z piegami czy innymi znamionami na skórze oraz te, które mają tendencję do oparzeń słonecznych.

Inne czynniki ryzyka zachorowania na raka skóry to:

• płeć męska,
• duża ilość blizn, pieprzyków, piegów i innych znamion na skórze,
• narażenie zawodowe na związki arsenu, niektóre oleje, smołę i parafinę,
• osłabienie układu immunologicznego (np. chorzy na AIDS czy poddawani immunosupresji),
• infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV),
• palenie tytoniu,
• długo gojące się uszkodzenia lub zapalenia w obrębie skóry,
• niektóre formy leczenia łuszczycy, wykorzystujące promieniowanie ultrafioletowe,
• przypadki zachorowań na raka skóry w rodzinie,
• przebyta wcześniej radioterapia,
• xeroderma pigmentosum (rzadka choroba genetyczna, prowadząca do zaburzeń mechanizmów naprawy DNA, szczególnie narażonego na działanie promieni UV),
• zespół Gorlina-Goltza (rzadka choroba genetyczna, predysponująca do powstawania nowotworów skóry).

Profilaktyka raka skóry polega w dużej mierze na ochronie przeciwsłonecznej. Powinno się bezwzględnie unikać solarium i przebywania na słońcu między 10:00 a 16:00, kiedy to promieniowanie UV jest najsilniejsze. Ponadto warto zainwestować w dobry krem z odpowiednio wysokim filtrem przeciwsłonecznym. Zalecane są kremy z SPF min. 30, który powinno się nakładać codziennie, również w pochmurne dni - nawet wtedy promienie ultrafioletowe docierają do skóry. Ważne jest ponowne aplikowanie kremu co około 2 godziny, a nawet częściej w przypadku kąpania się, nadmiernego pocenia itp. Istotnym elementem ochrony przeciw promieniowaniu UV są ubrania, nakrycia głowy i okulary przeciwsłoneczne.

Kolejny element profilaktyki to samoobserwacja skóry pod kątem znalezienia ewentualnych nowych znamion lub też zmiany w obrębie już istniejących. Pozwala to na wykrycie raka we wczesnych stadiach i co za tym idzie, umożliwia skuteczniejsze leczenie.

Ważne jest również unikanie związków arsenu i innych szkodliwych substancji, które mogą doprowadzić do rozwoju nowotworu. Unikać powinno się też palenia tytoniu.