Wielu pacjentów onkologicznych skarży się na odczuwanie zmęczenia, które nie ustępuje po zakończeniu terapii, pomimo prowadzenia „oszczędzającego” trybu życia, unikania wysiłku, wysypiania się i podobnych zabiegów. Taki stan nie jest niczym niezwykłym,  jego występowanie  można zaobserwować  u wielu chorych, a znany jest jako Zespół zmęczenia chorobą nowotworową (ZZN) lub - CRF /cancer related fatgue/, czyli występującą grupą objawów (syndromem) towarzyszących osobom chorującym na nowotwory złośliwe.

Według Natonal Comprehensive Cancer Network (NCCN) – ZZN definiowany jest jako „przetrwałe, subiektywne poczucie osłabienia lub wyczerpania, związane z chorobą nowotworową lub jej leczeniem, które nie jest proporcjonalne do ostatnio wykonywanej aktywności oraz które zakłóca normalne funkcjonowanie”.

Według badań, takich objawów doświadcza ok. 20-30% wszystkich osób, które zachorował na nowotwór i zakończyły leczenie oraz obserwuje się go u 60-90% wszystkich chorych w trakcie terapii onkologicznej.

Objawy ZZN mają bezpośredni wpływ na wiele aspektów życia chorych, a zwłaszcza na stan fizyczny, psychiczny i aktywność, co obniża poczucie jakości życia uwarunkowanej stanem zdrowia (HRQL – Health Related Quality of Life).

Ten rodzaj zmęczenia charakteryzuje się swoistymi cechami: nie mija nawet po solidnym odpoczynku i jest nieadekwatny do podejmowanej aktywności.

Każdy chory może doświadczać zmęczenia na swój indywidualny sposób. Wśród innych objawów mogą dominować :

  • obniżenie nastroju, stany depresyjne,
  • zaburzenia snu,
  • bierność w życiu codziennym, niemożność zmobilizowania się do aktywności,
  • trudności z koncentracją,
  • brak apetytu.

Zdarza się, że osoby cierpiące na zespół zmęczenia chorobą nowotworową rezygnują z proponowanego leczenia, badań kontrolnych czy rehabilitacji z powodu złego samopoczucia.

Patomechanizm zaburzenia jest złożony i związany, między innymi, z immunologiczną odpowiedzią organizmu na nowotwór i rozpadem komórek nowotworowych w procesie leczenia.

Niezwykle istotne jest jak najszybsze rozpoznanie rozwijającego się zespołu i rozpoczęcie działań zapobiegawczych. We wczesnej profilaktyce stosuje się zasadę 6 E:

  • education – edukacja czyli przyswojenie jak najpełniejszej informacji na temat przyczyn i mechanizmów rozwoju stanu w jakim się osoba chora znalazła; uświadomienie do faktu, iż odczuwane objawy to efekt uboczny procesu chorobowego i zastosowanej terapii, a nie rozwój choroby,
  • energy conservation – oszczędzanie energii, czyli dostosowanie codziennej aktywności do aktualnych możliwości organizmu,
  • exercises – ćwiczenia fizyczne dobrane indywidualnie do możliwości danej osoby, łączące ze sobą zarówno prostą aktywność fizyczną jak i elementy fizjoterapii,
  • energy restoration - odnawianie energii czyli regeneracja sił, po samym procesie leczenia,
  • easing stres – łagodzenie stresu będącego, konsekwencją rozpoznanej choroby i trwającego lub przebytego procesu leczenia, jego skutków ubocznych i dysonansu pomiędzy oczekiwaniami co do stanu swojego zdrowia a aktualnymi możliwościami organizmu,
  • eating well – prawidłowe odżywianie w oparciu o zbilansowaną dietę.

Leczenie zespołu przewlekłego zmęczenia chorobą nowotworową powinno mieć realistyczne cele, które zależą nie tylko od patogenezy i nasilenia objawów, ale od stanu chorego, zaawansowania nowotworu i jego leczenia, czy też czasu, jaki upłynął od zakończenia leczenia. U chorych poddawanych terapii przeciwnowotworowej zmniejszenie nasilenia zmęczenia ułatwia prowadzenie leczenia, a jednocześnie poprawia jakość życia. Zmęczenie stwierdzane po zakończeniu leczenia, ma zwykle charakter przetrwałego powikłania, które znacząco wpływa na wydajność, funkcjonowanie społeczne, rodzinne i towarzyskie.

Leczenie w tej grupie ma charakter przewlekły i w dużej mierze polega na zmianie stylu życia.

Więcej podobnych artykułów na ten temat na stronie OPEN Poznań, zapraszamy ➡️ https://rehabilitacja-open.pl/...