Mięsak macicy to złośliwy nowotwór narządu rodnego. Wyróżnia się różne typy tego nowotworu, każdy z nich inaczej rokuje. Występują rzadko. Mięsaki trzonu macicy stanowią około 3–8% guzów tego narządu. Rozpoznawane są głównie u kobiet po menopauzie, najczęściej w 5. i 6. dekadzie życia.
W klasyfikacji mięsaków trzonu macicy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) wyróżnia się:
• mięsaka gładkokomórkowego (LMS, leiomyosarcoma) Odsetek występowania wznów nowotworu jest wysoki (50–70%).
• mięsaka podścieliskowego (ESS, endometrial stromal sarcoma)
• mięsakoraka (CS, carcinosarcoma, cześniej zwanego MMMT, malignant Mied mullerian tumor)
• mięsakogruczolakoraka (adenosarcoma).
Najczęstszym typem jest mięśniakomięsak gładkokomórkowy (leiomyosarcoma), który reprezentuje 50-70% wszystkich przypadków mięsaków macicy. Z kolei drugi typ – mięsak podścieliska (sarcoma stromale) obejmuje natomiast około 15% wszystkich przypadków mięsaków macicy. Pozostałe typy histologiczne spotyka się sporadycznie.
Większość mięsaków macicy cechuje znaczna złośliwość oraz złe rokowanie związane z ich skłonnością zarówno do wznów miejscowych, jak i tworzenia odległych przerzutów.
OBJAWY
Objawy mięsaka macicy nie są charakterystyczne. Pierwszym z nich zazwyczaj jest nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych, takie jak krwotok miesiączkowy (obfite lub przedłużające się krwawienie w czasie miesiączki), krwotok maciczny (nieregularne krwawienie miedzy miesiączkami) oraz krwawienie pomenopauzalne. Innymi symptomami mogą być bóle podbrzusza lub powiększenie obwodu brzucha.
Mięsak NIE powstaje na podłożu mięśniaków macicy, prawie zawsze jest pojedynczą zmianą w trzonie macicy.
Mięsaki macicy bardzo trudno odróżnić od niezłośliwego guza – mięśniaka macicy. Rozrastający się nowotwór może doprowadzić do deformacji trzonu narządu rodnego. Sprzyja to uciskaniu sąsiednich narządów. Mięsaki macicy charakteryzują się skłonnością do dawania przerzutów drogą krwionośną. Przerzuty najczęściej występują w płucach. Objawiają się one dusznościami, bólem opłucnowym, kaszlem, odkrztuszaniem plwociny podbarwionej krwią i zwiększeniem częstości oddechów.
ROZPOZNANIE
Rozpoznanie mięsaka macicy opiera się na wywiadzie lekarskim, badaniu ginekologicznym oraz na szczegółowych badaniach obrazowych.
W ustaleniu rozpoznania pomocna jest ultrasonografia, która pozwala ocenić strukturę endometrium i warstwy mięśniowej macicy oraz stwierdzić obecność nieprawidłowych mas w macicy.
Łyżeczkowanie jamy macicy nie jest konieczne, a dodatkowo stwarza niebezpieczeństwo wystąpienia obfitego krwawienia.
Ostateczne rozpoznanie ustala się po operacji na podstawie wyniku oceny histopatologicznej usuniętej zmiany.
OCENA ZAAWANSOWANIA
Klasyfikacja mięsaka macicy, w zależności od stadia zaawansowania oparta jest na Klasyfikacji FIGO. Wyznaczenie stopnia zaawansowania nowotworu istotne jest w celu włączenia odpowiedniego leczenia oraz określenia rokowania.
I - Nowotwór ściśle ograniczony do trzonu macicy
Ia - Nowotwór ograniczony do endometrium/endocervix (bez naciekania
mięśniówki)
Ib - Nowotwór nacieka 50% mięśniówki
Ic - Nowotwór nacieka .50% mięśniówki
II - Nowotwór nacieka miednicę
IIa - Zajęcie przydatków
IIb - Nowotwór nacieka poza macicę przylegające tkanki miednicy mniejszej
III - Nowotwór nacieka tkanki jamy brzusznej (nie tylko przylegające)
IIIa - W jednym miejscu
IIIb - Więcej niż w jednym miejscu
IIIc - Przerzuty do węzłów chłonnych miednicy i/lub okołoaortalnych
IV - Nowotwór nacieka pęcherz moczowy i/lub odbytnicę i/lub przerzuty odległe
IVa - Nowotwór nacieka pęcherz moczowy i/lub odbytnicę
IVb - Przerzuty odległe
LECZENIE
Podstawową metodą leczenia mięsaków trzonu macicy ograniczonych do miednicy jest całkowite wycięcie macicy z przydatkami.
Leczenie mięsaka trzonu macicy zależy od stopnia zaawansowania, wieku pacjentki oraz chorób towarzyszących. Na przykład w przypadku rozpoznania mięsak gładkokomórkowego po operacji oszczędzającej należy w drugim etapie usunąć macicę. Usunięcie przydatków u kobiet przed menopauzą nie jest konieczne (ryzyko przerzutów w przydatkach wynosi 3%).
Wybór leczenia powinien zostać dostosowany do pacjentki indywidualnie przez lekarzy zespołu onkologicznego.
Leczenie nawrotów mięsaków trzonu macicy ściśle zależy od rodzaju pierwotnego
leczenia.
U chorych niekwalifikujących się do leczenia chirurgicznego stosuje się paliatywną radioterapię, chemioterapię oraz hormonoterapię.
ROKOWANIE
Mięsak macicy jest nowotworem złośliwym z dynamicznym rozwojem. Wcześnie daje przerzuty i nacieka struktury sąsiednie. Z powodu dużego odsetka nawrotów choroby, rokowanie jest niepomyślne. Przeżycia 5-letnie nie przekraczają 50%.
PO LECZENIU
Chore po leczeniu wymagają kontroli co 4 miesiące przez 2 lata, a potem do 5 lat co 6 miesięcy. Podczas badania kontrolnego wykonuje się badania krwi oraz raz w roku badanie rentgenowskie klatki piersiowej oraz tomografię jamy brzusznej i miednicy.
Sfinansowane z budżetu Miasta Poznania