Czynniki ryzyka
Jedną z głównych przyczyn zachorowania na raka płuca jest palenie papierosów, a tym samym narażenie się na kilkaset substancji o działaniu rakotwórczym, które znajdują się w dymie papierosowym. Ryzyko zachorowania dotyczy zarówno osób aktywnie palących, jak i biernych palaczy, np. członków rodzin, którzy oddychają powietrzem zawierającym toksyczne substancje.
Ryzyko zachorowania na raka płuca jest proporcjonalne do długości czasu palenia tytoniu, liczby wypalanych papierosów i wieku rozpoczęcia palenia. U osób palących ryzyko to jest wyższe niż u osób niepalących, przy czym np. przy jednej paczce wypalanych papierosów dziennie przez ponad 30 lat wzrasta 20-60-krotnie u mężczyzn i 14-20-krotnie u kobiet.
Nie ma „bezpiecznej” ilości wypalanego tytoniu, ryzyko zachorowania na raka płuca jest wyższe nawet u „sporadycznych palaczy” w porównaniu z osobami, które nigdy nie sięgają po papierosa.
Palenie papierosów zawierających niski poziom nikotyny wiąże się z podobnym ryzykiem zachorowania jak palenie tych o wyższej zawartości nikotyny, przy czym zastosowanie filtrów również nie chroni przed zachorowaniem na raka płuca.
Inne czynniki odpowiedzialne za zachorowanie na raka płuca to: narażenie na radon i azbest, metale ciężkie, niektóre substancje chemiczne i przemysłowe zanieczyszczenia powietrza oraz predyspozycje genetyczne.
Rola czynników genetycznych jest dotychczas dosyć słabo poznana. Częste występowanie raka płuca w niektórych rodzinach jest związane z genetycznie uwarunkowaną skłonnością do nadmiernej aktywacji związków rakotwórczych zawartych w dymie tytoniowym lub zbyt wolnego usuwania tych związków z organizmu.
Czynniki ryzyka niezależnie od człowieka
Przebyta radioterapia płuc Osoby, które były leczone radioterapią w obrębie klatki piersiowej mają wyższe ryzyko zachorowania na raka płuc, ryzyko to zwiększa się, jeśli palą one papierosy, np. po leczeniu chłoniaka Hodgkina czy radioterapia po mastektomi w przypadku nowotworu piersi.
Zanieczyszczenie powietrza W miastach, gdzie zanieczyszczenie powietrza jest znaczące, zwiększone jest zachorowanie na raka płuc. Natomiast w porównaniu z paleniem tytoniu, jest to nieznaczny czynnik zwiększający zachorowanie.
Nowotwory płuc występujące w rodzinie Nowotwór płuc w przeszłości, zwiększa prawdopodobieństwo ponownego zachorowania na raka płuc.
Występowanie raka płuc w rodzinie (u siostry, brata, rodziców, dziadków itp.), w szczególności, jeżeli były one diagnozowane w młodym wieku mogą nieznacznie zwiększać ryzyko zachorowania. Uwarunkowanie genetyczne raka płuc nie jest dobrze poznane.
Czynniki niepewne, niepotwierdzone badaniami, ale prawdopodobnie zwiększające ryzyko zachorowania na raka płuc to palenie marihuany oraz talk.
Co powoduje raka płuc?
Palenie papierosów jest główną przyczyną występowania raka płuc. Palenie papierosów jest najsilniejszym czynnikiem wywołującym ww. nowotwór. Nie każda paląca papierosy osoba ma raka płuc, stąd wynika, iż uwarunkowanie genetyczne również odgrywa rolę w powstawaniu tego nowotworu. Czynniki genetyczne raka płuc nie są jak dotąd dobrze poznane.
Profilaktyka
Czy można zapobiec zachorowaniu na raka płuc?
Nie wszystkim nowotworom płuc można zapobiec. Natomiast unikanie czynników predysponujących kancerogenezie, może obniżyć ryzyko zachorowania na raka płuc.
Nie pal papierosów! Najlepszym sposobem na zredukowanie ryzyka zachorowania na raka płuc jest niepalenie papierosów i unikanie oddychania w towarzystwie innych osób palących. Rzucić palenie warto w każdym wieku, bowiem korzyści z takiej decyzji są wielowymiarowe i dotyczą nie tylko zmniejszenia ryzyka zachorowania na raka płuca – mogą się również przyczynić do uniknięcia wielu innych chorób (płuc, serca, naczyń itp.).
Unikaj czynników rakotwórczych takich jak azbest czy radon!
Jedz zdrowo! Zdrowa dieta, która zawiera dużo owoców i warzyw zmniejsza ryzyko raka płuc, zarówno u osób palących, jak i niepalących.
Badania przesiewowe
Nie ma badań przesiewowych w kierunku raka płuca – oczywiście regularne wykonywanie RTG klatki piersiowej (np. prześwietlenia płuc w ramach badań okresowych w miejscu zatrudnienia) przyczynia się do zwiększania liczby nowo rozpoznawanych zachorowań na raka płuca, nie przekłada się jednak na zmniejszenie liczby zgonów z powodu tej choroby w skali całej populacji.
Sfinansowane z budżetu Miasta Poznania