Alfabet raka Rak płuc Czym jest rak płuc?

Pod nazwą rak płuca, kryje się kilkadziesiąt różnych typów nowotworów złośliwych o odmiennej budowie mikroskopowej, nieco odmiennych przyczynach powstania, innej lokalizacji w płucach (centralnie lub obwodowo), różnym sposobie powstawania przerzutów i różnym rokowaniom.

Ze względu na budowę histologiczną (tkankową) guzy płuc dzielimy na dwa typy:  

• Niedrobnokomórkowy Rak Płuca (w skrócie NDRP) odpowiadający za ok. 80% wszystkich zachorowań). Typami histologicznymi NDRP są: rak płaskonabłonkowy, rak gruczołowy oraz rak wielkokomórkowy;
• Drobnokomórkowy Rak Płuca (DRP) odpowiadający za ok. 20% wszystkich zachorowań).

Do rzadkich nowotworów płuca należą: rakowiak płuc oraz międzybłoniak opłucnej.

Niedrobnokomórkowy Rak Płuca (NDRP)

Niedrobnokomórkowy rak płuc jest najczęstszym rodzajem nowotworu płuc, odpowiada za około 80% wszystkich zachorowań. Nowotwór płuc powstaje poprzez namnożenie się nieprawidłowych, zmutowanych komórek, które pozostają poza kontrolą organizmu. W miarę zwiększania się liczby komórek mogą one tworzyć guz i rozprzestrzeniać się do wielu narządów.

Typy histologiczne NDRP:

• rak płaskonabłonkowy (do niedawna najczęstszy ok. 40% wszystkich zachorowań na raka płuc). Rak płaskonabłonkowy występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet, ma tendencje do powstawania centralnie, w oskrzelach głównych. Główną przyczyną powstawania jest czynne lub bierne narażenie na dym tytoniowy.
• rak gruczołowy (coraz częstszy ok. 30% wszystkich zachorowań). Rak gruczołowy jest najczęstszym typem raka płuc u kobiet i osób niepalących. Może być zmianą zlokalizowaną centralnie w płucach, ale zwykle występuje bardziej obwodowo. Rośnie wolno, ale ma skłonność do dawania przerzutów we wczesnym stadium.
• rak wielkokomórkowy (ok. 10-15% przypadków). Rak wielkokomórkowy ma różne lokalizacje, szybko rośnie oraz szybko daje przerzuty.

Drobnokomórkowy Rak Płuca (DRP)

Drobnokomórkowy rak płuca jest nowotworem zbudowanym z drobnych komórek o charakterystycznych jądrach. DRP stanowi około 20% wszystkich nowotworów płuc. Drobnokomórkowy rak płuc charakteryzuje się agresywnym wzrostem, wczesnym rozsiewem w węzłach chłonnych i odległych narządach. W większości przypadków, równolegle z postawieniem diagnoz, stwierdza się także przerzuty (najczęściej w wątrobie, kościach, szpiku, OUN).

Drobnokomórkowy rak płuc lokalizuje się najczęściej w okolicy centralnej płuc (przywnękowo). Nowotwór pochodzi z komórek neuroendokrynnych płuca i dlatego wykazuje ekspresje różnych markerów neuroendokrynnych ( NSE – swoista enolaza neuronowa – stanowi marker nowotworowy w surowicy krwi) oraz hormonów polipeptydowych, czego wynikiem mogą być zespoły paranowotworowe np. zespół Cushinga. Występowanie tego nowotworu jest silnie związane z paleniem papierosów.

DRP można podzielić ze względu na zasięg nowotworu:

• postać ograniczona (LD - limited disease) w tym przypadku nowotwór nie przekracza połowy klatki piersiowej;
• postać rozsiana (ED – extensive disease) ogniska nowotworu są obecne poza obszarem klatki piersiowej.

Rakowiak płuc

Jest to rzadki złośliwy nowotwór neuroendokrynny, zlokalizowany zazwyczaj w dużych oskrzelach lub w tchawicy (choć spotykane są też lokalizacje obwodowe), o zazwyczaj łagodnym przebiegu (rakowiak typowy o niskim stopniu złośliwości) lub wykazujący możliwość tworzenia przerzutów (rakowiak atypowy pośredni stopień złośliwości).

Rakowiaki oskrzela występują w młodszym wieku (średnio ok. 40 r.ż.) i stanowią ok. 5% wszystkich nowotworów płuc. (Rzadko występują objawy tzw. zespołu rakowiaka charakteryzujące się napadowym występowaniem biegunek, zaczerwienienia i sinicy).

Międzybłoniak opłucnej

Najczęstszym nowotworem opłucnej (surowiczej błony otaczającej przestrzeń, w której zamknięte jest płuco) jest międzybłoniak (mesothelioma). Jest to złośliwy nowotwór wywodzący się z komórek międzybłonka i szerzący się w sposób rozlany na powierzchni opłucnej.

Najczęstsza przyczyną międzybłoniaka opłucnej jest narażenie na azbest ( możliwy rozwój nowotworu nawet po kilkudziesięciu latach od ekspozycji). Średni wiek zachorowania na ten nowotwór to 60 lat, mężczyźni chorują częściej niż kobiety,

Statystyki

Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym w Polsce. W ostatnich latach jest rozpoznawany u około 16 000 mężczyzn i około 6000 kobiet rocznie. Spośród nowotworów złośliwych rak płuca jest przyczyną największej liczby zgonów kobiet i mężczyzn.

Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem wśród mężczyzn i stanowi około 1/5 wszystkich zachorowań na nowotwory. Wśród kobiet nowotwór płuca jest trzecim w kolejności najczęściej występującym rakiem (9% zachorowań). 

Większość zachorowań na nowotwory złośliwe płuca występuje po 50. roku życia (96% zachorowań u mężczyzn i 95% zachorowań u kobiet), przy czym około 50% zachorowań u obu płci przypada na populację osób po 65. roku życia.