Alfabet raka Rak jamy ustnej Leczenie raka jamy ustnej

Do metod leczenia raka jamy ustnej należą:

• leczenie chirurgiczne – wycięcie guza nowotworowego z marginesem zdrowych tkanek. Oznacza to, że podczas zabiegu wycięty zostaje nowotwór i określona szerokość tkanek zdrowych otaczających guz nowotworowy;
• chemioterapia – z zastosowaniem cisplatyny. Chemioterapia może być wykorzystywana jako leczenie uzupełniające po przeprowadzonym zabiegu chirurgicznym – wówczas ma na celu zniszczenie pozostałych po operacji komórek nowotworowych. Może być takie wykorzystana w leczeniu paliatywnym – wówczas nie ma na celu całkowitego wyleczenia, a poprawę jakości życia pacjenta, opóźnienie postępu choroby;
• radioterapia – leczenie napromienianiem z wykorzystaniem promieniowania jonizującego (podobnego do promieniowania wykorzystywanego w zdjęciach RTG). Radioterapia może być radykalna – wówczas ma na celu zniszczenie wszystkich komórek nowotworowych wysokimi dawkami promieniowania. Może być także paliatywna – wówczas nie ma na celu całkowitego weliminowania nowotworu i wyleczenia, ale poprawę jakości życia chorego. Radioterapia może być wykorzystana jako leczenie uzupełniające po zabiegu chirurgicznym, a także może być jedyną metodą leczenia zamiast zabiegu operacyjnego.

Wybór metody leczenia zależy od stadium zaawansowania klinicznego nowotworu, jego typu histologicznego, a także od wieku i stopnia sprawności pacjenta, jego chorób współistniejących i stanu odżywienia. Sytuacja każdego pacjenta rozważana jest indywidualnie. Niemniej jednak, podstawową metodą leczenia raka jamy ustnej jest chirurgiczne usunięcie guza wraz z marginesem zdrowych tkanek.

Leczenie raka jamy ustnej bez przerzutów w węzłach chłonnych i przerzutów odległych (T1-4, N0, M0). W przypadku takiego rozpoznania leczenie obejmuje wycięcie zmiany nowotworowej z marginesem zdrowych tkanek. Niemal u wszystkich pacjentów z tej grupy przeprowadza się profilaktyczne usunięcie części węzłów chłonnych szyi. Od tej procedury odstępuje się jedynie w przypadku chorych z guzem ≤ 2 cm (T1), u których histologiczny stopień złośliwości guza określony został jako G1 lub G2 (zatem w przypadku chorych z guzem T1 o histologicznej złośliwości G3 również usuwa się węzły chłonne, gdyż te guzy szybciej dają przerzuty). Dalsze postępowanie zależy od wielkości guza. U pacjentów z większymi, bardziej zaawansowanymi guzami, niekiedy konieczne jest zastosowanie uzupełniającej radioterapii lub radiochemioterapii (czyli skojarzenia radioterapii z chemioterapią) oraz usunięcie części lub połowy żuchwy w zależności od czynników rokowniczych i indywidualnych wskazań.

Leczenie raka jamy ustnej z przerzutami w węzłach chłonnych, bez przerzutów odległych (T1-T4, N1-3, M0). Przy takim rozpoznaniu leczenie obejmuje wycięcie zmiany nowotworowej z marginesem zdrowych tkanek oraz profilaktyczne usunięcie części lub wszystkich węzłów chłonnych szyi. Przeprowadza się także uzupełniającą chemioterapię lub radioterapię w zależności od czynników rokowniczych.

Leczenie raka jamy ustnej bez przerzutów odległych (M0) u chorych, którzy nie kwalifikują się do leczenia chirurgicznego. W przypadku nowotworów nienaciekających żuchwy, wybór metody leczenia zależy od zaawansowania nowotworu oraz stanu zdrowia chorego. Stosuje się radiochemioterapię, radykalną radioterapię lub paliatywną radioterapię. W przypadku nowotworów naciekających żuchwę, stosuje się paliatywną chemioterapię lub leczenie objawowe.

Leczenie raka jamy ustnej z przerzutami odległymi (M0). Sposób postępowania jest wybierany indywidualnie u każdego chorego. Wykorzystuje się paliatywną radioterapię, paliatywną chemioterapię lub leczenie objawowe.

W przypadku, gdy w trakcie zabiegu chirurgicznego usunięcia guza konieczne jest usunięcie struktur jamy ustnej, lekarze przeprowadzają jednocześnie rekonstrukcję ubytków poresekcyjnych. Służą temu specjalne płaty – tkanki pobrane z odległych okolic ciała (np. przedramię, udo, łydka), dzięki którym usunięte struktury zostają odbudowane. Jeśli usunięta została część żuchwy, odtwarza się ją za pomocą fragmentu kości podudzia.