Stres, Wygrał

Ciągły stres stawia organizm w ciągłej gotowości - a tym samym ma negatywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne. Świadoma relaksacja może pomóc w redukcji stresu i jego negatywnych skutków. Stres jest naturalną reakcją organizmu w fazach, w których stawia się przed nim duże wyzwania: organizm przechodzi w stan gotowości i przygotowuje się do lepszego działania. Samo w sobie jest to pożyteczna reakcja: krótkotrwała reakcja na stres jest całkiem zdrowa. Krótkotrwały stres może pomóc w nauce nowych umiejętności i pokonaniu wyzwań. W czasach, gdy chodziło o czyste przetrwanie, napięcie również się przydawało - dzięki tej fizycznej czujności nasi przodkowie byli przygotowani do lotu lub bitwy z dokładnością co do punktu. Ale gdy czujność staje się stanem permanentnym, może mieć negatywny wpływ na zdrowie. Znajduje się w stanie ciągłego napięcia, czuje się nerwowy i gorączkowy, być może nie jest w stanie osiągnąć niczego ważnego. Stan ten obciąża psychikę i ciało. Przedłużający się stres może pogorszyć jakość życia, a z czasem sprzyjać rozwojowi chorób. Stres jest zjawiskiem powszechnym: w ogólnopolskim badaniu z 2016 roku 6 na 10 osób czuło się od czasu do czasu zestresowanych. Około jedna czwarta badanych nawet często odczuwała stres. Stres pojawiał się najczęściej w średnim wieku - między 30 a 39 rokiem życia: 82 procent osób w tej grupie wiekowej było regularnie zestresowanych - wynika z badania. Jednak dość wysoki poziom stresu osiągały również osoby w wieku od 18 do 29 lat, a także osoby w wieku od 40 do 59 lat. Od 60 roku życia stres znacznie się zmniejszył. Według badania głównym czynnikiem wywołującym stres była praca lub edukacja, a następnie wysokie wymagania wobec siebie. Zbyt duża liczba spotkań i obowiązków, a także uczestnictwo w ruchu drogowym i ciągła dostępność były również częstymi czynnikami wyzwalającymi stres. W większości przypadków jednak stres nie ma tylko jednej przyczyny, ale jest wywoływany przez kilka czynników. Istnieją różnice między kobietami i mężczyznami w zakresie tego, co wyzwala stres. W przypadku mężczyzn często chodzi o pracę: niedostateczne uznanie, presja czasu, zachowania konkurencyjne, ambicje zawodowe lub małe pole manewru i podejmowania decyzji to częste czynniki wyzwalające. W przypadku kobiet za stres najczęściej odpowiada podwójne obciążenie pracą i rodziną, a także dyskusje i konflikty. Każdy człowiek inaczej odbiera stres. Postrzeganie stresu jest więc subiektywne. Dla niektórych osób stres jest zawsze obecny i jest postrzegany jako nieprzyjemny lub nawet zagrażający. Inni ludzie prawie nigdy nie czują się zestresowani i przeżywają stres bardziej jako stymulujący i stanowiący wyzwanie. To, czy wyzwalacz stresu wywołuje w organizmie reakcję stresową, zależy wyłącznie od tego, jak się go ocenia. Na przykład jedna osoba może łatwo sobie poradzić, gdy po pracy nadal musi robić zakupy, gotować i sprzątać łazienkę. Dla drugiego taka sytuacja może prowadzić do poczucia przeciążenia i tym samym wywołać reakcję stresową. Oprócz postrzegania stresu, próby radzenia sobie z nim mogą być również różne u poszczególnych osób. Szczególnie między kobietami i mężczyznami często się one różnią: mężczyźni zwykle próbują radzić sobie ze stresem w większym stopniu poprzez zachowania ryzykowne, takie jak spożywanie alkoholu, zachowania agresywne czy zaprzeczanie. Kobiety częściej szukają wsparcia społecznego, stają się niespokojne lub wycofują się. Stres to reakcja alarmowa organizmu na podejrzewane lub rzeczywiste zagrożenie. Reakcja zostaje wywołana w mózgu: otrzymuje on podpowiedź, że teraz potrzebna jest dodatkowa energia, aby poradzić sobie z sytuacją. To uruchamia różne procesy i uwalnia substancje posłańcze - tzw. hormony stresu - m.in. noradrenalinę, adrenalinę i kortyzol. Ponadto układ odpornościowy jest na krótko aktywowany podczas ostrej reakcji stresowej. Jednocześnie stres powoduje, że procesy organizmu, które nie są potrzebne do zachowania czujności, ulegają zmniejszeniu. Między innymi wpływa to na aktywność żołądka, jelit i pęcherza. W fazie odporności organizm próbuje przystosować się do dłużej trwającej sytuacji stresowej, czyli stresu przewlekłego, i poradzić sobie z utrzymującą się presją. W tej fazie często pojawiają się typowe objawy stresu, takie jak wysokie ciśnienie krwi czy napięcie. W trzeciej fazie - fazie wyczerpania - ujawniają się nadmierne wymagania. Wydajność spada w dłuższym okresie czasu. Pogarsza się również zdolność funkcjonowania układu odpornościowego, co sprawia, że w tej fazie jesteś bardziej podatna na patogeny i szybciej chorujesz, np. przeziębiasz się.