Feromony, Wygrał

Zapach pomaga określić reakcję danej osoby. Nie tylko słowa, wygląd czy działania, ale także zapach wpływa na postrzeganie i zachowanie. Tak zwane feromony służą komunikacji węchowej u człowieka. Te substancje posłańcze funkcjonują jak "hormony w powietrzu" i są wydzielane przez organizm za pośrednictwem apokrynowych gruczołów potowych. Oznacza to, że pot oprócz regulacji bilansu cieplnego pełni jeszcze jedną ważną rolę. To, co do tej pory było badane i udowadniane przede wszystkim w królestwie zwierząt, od kilku lat jest coraz częściej badane dla ludzi. W komunikacji węchowej, tzw. olfaktorycznej, badane są interakcje między różnymi płciami, hormonami i substancjami zapachowymi. Działanie feromonów jest jednak silnie uzależnione od sytuacji, wychowania i innych wrażeń zmysłowych. Szczególnie u ludzi powoduje to powstanie niezwykle złożonego systemu, który nawet dziś jest mało zbadany. Sam pot ludzki zawiera oprócz wody i soli ponad 250 substancji i pierwiastków śladowych, których działanie i znaczenie jest jeszcze częściowo nieznane. Niemniej jednak liczne eksperymenty pokazują już, jak ludzie komunikują się bezbłędnie "przez nos". Na przykład noworodek potrafi rozpoznać zapach swojej matki. A z kolei matka z mnóstwa dziwnych dziecięcych koszul z pomocą samego nosa znajduje odpowiednią koszulę dla swojego dziecka - nawet jeśli dziecko jest na świecie dopiero od kilku godzin. Zapachy mogą wyzwalać pewne uczucia, takie jak sympatia i antypatia, a także zmieniać nastroje człowieka. Może to iść tak daleko, że nawet zachowania społeczne i seksualne są nieświadomie zmieniane i dostosowywane. Nawet stan hormonów i funkcje organizmu mogą być zmieniane i regulowane przez niektóre zapachy. Na przykład zapach pomarańczy zwiększa puls i oddech podczas snu, co udowodniły eksperymenty w laboratorium snu Uniwersytetu w Bochum. Z kolei zapach zgnilizny obniża częstość oddechów i puls. Jeden z najważniejszych męskich hormonów płciowych - testosteron - występuje również jako produkt rozkładu w ludzkim pocie. W interakcji z bakteriami powstaje androstenon, feromon kontrolujący zachowania seksualne u ssaków. Dopiero kilka lat temu wykryto ją również u ludzi. Jej efekt jest bardzo różny: mężczyźni często reagują agresywnie i gwałtownie, co wykazały amerykańskie badania w więzieniach. Tutaj osadzeni w bardziej brutalnych sekcjach budynku mieli wyższy poziom androstenonu. U kobiet efekt zależy od cyklu miesiączkowego. Im bardziej płodna faza, tym bardziej atrakcyjny wydaje się być ten zapach feromonów. Wydaje się również, że wpływa na funkcje organizmu. Dzieje się tak dlatego, że kobiety pozbawione androsteronu w swoim środowisku, np. w internatach dla dziewcząt czy klasztorach, mają miesiączki później i rzadziej. Te pierwsze odkrycia z komunikacji węchowej człowieka nie muszą budzić obaw przed manipulacją. Działanie feromonów jest niezwykle zależne od kontekstu. A zachowanie człowieka jest o wiele bardziej złożone i indywidualne niż w królestwie zwierząt. Ponadto, oprócz zapachu, o atrakcyjności decyduje również wygląd. Dlatego plamy potu pod pachami pozostają raczej nieestetyczne - nawet przy użyciu feromonów.