Opieka w okresie monitorowania po radioterapii

Co oznacza termin "Opieka w okresie monitorowania"?

Po zakończeniu radioterapii ważne jest odbywanie regularnych badań, aby kontrolować efekty leczenia. Bez względu na typ raka na jaki cierpisz, musisz regularnie wykonywać badania kontrolne, badania laboratoryjne a czasami również zdjęcia rentgenowskie. Radioterapeuta spotka się z tobą przynajmniej raz po zakończeniu leczenia. Lekarz, który skierował cię na radioterapię zaplanuje wizyty w odpowiedni sposób. Opieka w okresie monitorowania może obok kontrolowania wyników dotychczasowego leczenia, oznaczać również dalsze leczenie raka, rehabilitację oraz doradztwo. Dbanie o siebie jest również elementem powrotu do zdrowia po zakończeniu leczenia.

Kto zajmuje się opieką nad pacjentem po leczeniu?

Większość pacjentów wraca do radioterapeuty na regularne badania kontrolne. Inni są kierowani z powrotem do lekarza pierwszego kontaktu, chirurga lub chemioterapeuty. Opieka w okresie monitorowania uzależniona będzie od rodzaju raka na jaki cierpisz oraz od innych terapii jakie przechodziłeś lub jakich możesz wymagać.

Jaki dodatkowy rodzaj opieki może być konieczny?

Tak jak każdy pacjent jest inny, tak różni się opieka w okresie monitorowania. Twój lekarz zadecyduje o tym jakiej opieki wymagasz i zaplanuje ją w czasie. Nie wahaj się, aby wykonać wszelkie badania czy zabiegi jakie zasugeruje twój lekarz. Spróbuj dowiedzieć się wszystkiego co powinieneś wiedzieć, aby zadbać o siebie właściwie w tym okresie.

Poniżej przedstawiamy listę pytań, jakie możesz chcieć zadać swojemu lekarzowi po zakończeniu radioterapii:

• Jak często mam się zgłaszać na badania kontrolne?
• Dlaczego mam wykonywać dodatkowe badania rentgenowskie, radiologiczne, testy krwi itp.? 
• Co wykażą wyniki tych badań?
• Czy będę potrzebować chemioterapii, zabiegu chirurgicznego, czy innych rodzajów leczenia?
• Skąd będzie wiadomo czy jestem "wyleczony z raka"? 
• Jakie są szanse nawrotu choroby?
• Jak szybko mogę powrócić do normalnej aktywności życiowej: pracy, aktywności seksualnej, sportu?
• Czy muszę stosować jakieś szczególne środki ostrożności?
• Czy wymagam specjalnej diety?
• Czy mogę uprawiać jakieś sport?

Co robić w przypadku problemów z bólem?

Niektórzy pacjenci potrzebują pomocy w walce z bólem, jeżeli ból ten utrzymuje się po zakończeniu leczenia. 

Nie należy stosować plastrów rozgrzewających ani ciepłych kompresów, aby uśmierzyć ból w obszarze leczonym promieniowaniem. 

Niektórym pacjentom wystarczą lekkie środki przeciwbólowe. Jeżeli odczuwasz silny ból, poproś lekarza o leki sprzedawane na receptę lub spytaj o inne metody uśmierzania bólu. Opowiadając lekarzowi o swoim bólu postaraj się być maksymalnie precyzyjnym, aby otrzymać najbardziej właściwy środek przeciwbólowy. Jeżeli mimo wszystko ból nie ustępuje, możesz udać się do lekarza, który jest specjalistą w dziedzinie walki z bólem.

Ponieważ ból może nasilać się kiedy boisz się lub martwisz, ćwiczenia relaksacyjne mogą również przynieść ulgę. Inne metody takie jak hipnoza, bioterapia i akupunktura mogą pomóc niektórym pacjentom.

Jak mogę pomóc sobie w okresie po radioterapii?

Pacjenci, którzy zakończyli radioterapię muszą jeszcze przez jakiś czas po jej zakończeniu kontynuować specjalne postępowanie z okresu leczenia. Na przykład, jeszcze przez kilka tygodni po zakończeniu leczenia możesz mieć problemy skórne. Należy bardzo delikatnie obchodzić się ze skórą w napromienianym obszarze do momentu ustąpienia wszelkich objawów podrażnienia. Nie należy próbować usunąć śladów po radioterapii na skórze - ślady te zbledną i znikną samoistnie.

Możesz zauważyć, że nadal potrzebujesz dodatkowego wypoczynku w okresie, kiedy zdrowe tkanki regenerują się. Staraj się zrobić sobie krótką drzemkę, zawsze kiedy tego potrzebujesz i spróbuj spać dłużej w nocy. Możesz potrzebować trochę czasu na pełen powrót do sił, tak więc do pełnej aktywności życiowej należy dochodzić stopniowo, krok po kroku.

Kiedy należy skonsultować się z lekarzem?

Po leczeniu raka, będziesz prawdopodobnie bardziej świadomy swojego ciała, co pozwoli ci zauważyć nawet drobne zmiany z dnia na dzień. Wszelkie nietypowe symptomy należy natychmiast zgłaszać lekarzowi. 

Jeżeli zauważysz u siebie jeden z poniższych objawów, poinformuj o tym lekarza jak najszybciej:

• ból, który nie ustępuje, szczególnie występujący zawsze w tym samym miejscu,
• guzy, zgrubienia, obrzęk,
• mdłości, wymioty, biegunka, utrata apetytu,
• utrata wagi bez przyczyny,
• gorączka lub kaszel, które nie ustępują,
• nietypowa wysypka, siniaki lub krwawienie,
• inne symptomy wspomniane przez twojego lekarza lub pielęgniarkę.

Czy i kiedy powrócić do pracy?

Wiele osób podczas radioterapii korzysta ze zwolnienia lekarskiego. Jeśli przerwałeś pracę, możesz powrócić do pracy tak szybko jak czujesz się na siłach. Jeżeli twoja praca wymaga podnoszenia ciężarów lub ciężkiego wysiłku fizycznego, możesz być zmuszony do zmiany rodzaju pracy do chwili kiedy odzyskasz w pełni siły.