Metody leczenia

Podczas planowania twojego leczenia nawrotu choroby nowotworowej, pod uwagę bierze się wiele czynników, które miały wpływ na decyzje terapeutyczne w momencie zdiagnozowania nowotworu pierwotnego.

To w jaki sposób będzie leczony nowotwór wykryty w twoim ciele będzie uzależnione od jego rodzaju, wielkości i lokalizacji, od ogólnego stanu twojego zdrowia oraz innych terapii jakie przeszedłeś do tej pory.

Twój lekarz może zalecić ci leczenie chirurgiczne, radioterapię, chemioterapię lub kombinację powyższych metod leczenia. W przypadku niektórych chorób nowotworowych, lekarz może również zaordynować terapię hormonalną. W innych przypadkach, rozważane może być leczenie objawowe mające na celu złagodzić występujące przy nawrocie choroby objawy, takie jak na przykład ból.

Bardzo ważne jest, abyś brał aktywny udział w leczeniu i dzielił się z lekarzem swoimi odczuciami.

Poniżej opisujemy najbardziej powszechne metody leczenia, nowsze metody, które znajdują się obecnie w fazie testowania oraz "niesprawdzone" terapie, o których mogłeś słyszeć . Znajdziesz tam również listę pytań, które pacjenci najczęściej zadają w związku z różnymi metodami leczenia.

Leczenie chirurgiczne

Leczenie chirurgiczne jest częściej stosowane wtedy, kiedy rak zostaje zdiagnozowany po raz pierwszy, a rzadziej w przypadku nawrotu choroby. Lekarz może zalecić operację w celu usunięcia nawrotowego nowotworu w sytuacji, gdy wydaje się on być ograniczony do jednego miejsca na skórze, w płucu, wątrobie, kości, mózgu czy w węzłach chłonnych. W przypadku nawrotu o kilku lokalizacjach, rozważyć należy skuteczność innych metod leczenia, takich jak radioterapia czy chemioterapia.

Radioterapia

Leczenie radioterapią polega na skierowaniu wysokich dawek promieniowania (dziesiątki tysięcy razy wyższych od dawek stosowanych, na przykład, przy wykonywaniu zdjęcia rentgenowskiego) na guz nowotworowy, w celu zniszczenia komórek z których guz jest zbudowany. Promieniowanie dotyka zarówno komórek chorych jak i zdrowych, jednakże większość normalnych komórek szybko się odbudowuje, podczas gdy komórki nowotworowe nie.

Lekarze stosują radioterapię w leczeniu raka prawie we wszystkich częściach ciała. Czasami radioterapię trzeba zastosować przed operacją chirurgiczną w celu zmniejszenia rozmiaru nowotworu. Po operacji, można ją zastosować aby zatrzymać rozwój komórek nowotworowych, które mogły pozostać w niektórych częściach ciała. W niektórych przypadkach, lekarze stosują radioterapię w połączeniu z lekami przeciwnowotworowymi zamiast operacji, aby zniszczyć raka i zapobiec jego odnowieniu.

Chociaż radioterapia pociąga za sobą skutki uboczne, większość z nich nie jest poważna. Zazwyczaj znikają one po kilku tygodniach od zakończenia leczenia, chociaż niektóre mogą pozostać na dłużej. Rodzaj skutków ubocznych zależy zwykle od miejsca napromieniania oraz zastosowanej dawki promieni. Do najczęstszych skutków ubocznych radioterapii należy podrażnienia skóry, osłabienie organizmu. Wielu pacjentów nie doświadcza żadnych skutków ubocznych. Jeżeli lekarz zaleci ci radioterapię, poproś aby wyjaśnił ci jakich skutków ubocznych możesz się spodziewać i jak najlepiej radzić sobie z nimi.

Chemioterapia

Chemioterapia to metoda leczenia wykorzystująca substancje chemiczne, specjalne farmaceutyki w celu zwalczenia raka. Leki te można stosować osobno, lub w połączeniu z radioterapią lub leczeniem chirurgicznym.

Chemioterapię można podawać drogą doustną lub za pomocą zastrzyków dożylnych lub domięśniowych. Leki docierają do komórek nowotworowych w prawie każdej części ciała i niszczą je. Leczenie może polegać na zażywaniu jednego leku lub kombinacji kilku preparatów.

Ponieważ leki przeciwnowotworowe mogą docierać do miejsc, które są położone w pewnej odległości od pierwotnej lokalizacji nowotworu i niszczyć komórki nowotworowe w całym ciele, chemioterapia jest skuteczną metodą leczenia wielu odmian nawrotów nowotworowych, które swoim zasięgiem objęły więcej niż jedno miejsce w organizmie.

Chemioterapia ma wpływ na wszystkie szybko rozwijające się komórki ciała, zarówno chore jak i zdrowe. Wśród zdrowych komórek, które najczęściej ulegają uszkodzeniu to komórki produkujące krew, znajdujące się głownie w szpiku kostnym, komórki wyściełające przewód pokarmowy i narządy rozrodcze oraz komórki mieszków włosowych. Tak samo jak w przypadku radioterapii, zdrowe komórki są jednak w stanie odnowić się, podczas gdy komórki nowotworowe nie mogą tego uczynić.

Każda osoba reaguje inaczej na chemioterapię. U niektórych ludzi podczas stosowania chemioterapii występuje niewiele efektów ubocznych lub też nie występują one wcale. Inni mówią, że u nich skutki uboczne okazały się mniej groźne niż przypuszczali. Jednakże, w niektórych przypadkach terapia ta jest uciążliwa. Zapytaj lekarza, pielęgniarki o efekty uboczne, które mogą wystąpić w rezultacie stosowania tych konkretnych leków, jakie zostały ci przepisane. Osoby te mogą nie tylko udzielić ci informacji, ale również zasugerować jak radzić sobie z problemami, na jakie możesz napotkać w trakcie leczenia. Większość efektów ubocznych zaczyna stopniowo ustawać po zakończeniu leczenia. Jednakże uczucie zmęczenia, które towarzyszy niektórym pacjentom podczas chemioterapii, czasami utrzymuje się przez dłuższy czas.

Terapia hormonalna

Niektóre odmiany raka są wrażliwe na zmiany w poziomie hormonów. Poprzez dodanie, ujęcie lub ograniczenie aktywności niektórych hormonów, lekarze mogą spowolnić rozwój lub aktywność komórek będących pod wpływem tych hormonów. Terapia hormonalna jest często stosowana w leczeniu raka piersi i prostaty.

W niektórych przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne lub radioterapię w celu powstrzymania organizmu od produkowania hormonów, których komórki nowotworowe potrzebują, aby mogły się rozwijać. Terapia hormonalna może spowodować pewne efekty uboczne, zależnie od typu zastosowanego leku lub zabiegu chirurgicznego. Pacjenci mogą odczuwać mdłości, zaobserwować obrzęki lub przyrost wagi ciała. W niektórych przypadkach leczenie oddziałuje na produkcję lub gospodarkę hormonalną organizmu. Na przykład, pacjentki cierpiące na raka piersi i leczone Nolvadexem mogą doświadczać symptomów charakterystycznych dla menopauzy, jak napady gorąca.

Terapie pomocnicze

Kiedy po raz pierwszy poddano cię leczeniu w związku z nowotworem, oprócz klasycznego leczenia być może zasugerowano ci korzystanie z pomocy psychologa lub ochotnika z grup wsparcia jak na przykład wolontariuszki i wolontariusze z klubu "Amazonki" czy też Stowarzyszenia Osób ze Stomią. I tym razem możesz rozważyć skorzystanie z ich pomocy. Dwa inne rodzaje terapii pomocniczej, które mogą również mieć duże znaczenie w procesie leczenia to dietetyka i walka z bólem.

Odżywianie

Właściwe odżywianie się podczas leczenia chorób nowotworowych jest niezwykle istotne. Badania wykazały, że pacjenci którzy dobrze się odżywiają są w stanie lepiej poradzić sobie z chorobą i jej leczeniem.

Właściwe odżywianie się oznacza wybieranie pokarmów bogatych w proteiny, kalorie i inne elementy potrzebne do właściwego funkcjonowania organizmu człowieka. Podczas leczenia nie zaleca się stosowania diety odchudzającej, ponieważ pozbawia ona organizm niezbędnych dawek kalorii i substancji odżywczych.

Możesz mieć pewne problemy z jedzeniem i trawieniem pokarmów ze względu na uboczne efekty leczenia.

Jeżeli pomimo twoich wysiłków, odżywianie się w sposób gwarantujący utrzymanie twojej stałej wagi ciała jest nadal problemem, poproś dietetyka pracującego w szpitalu, aby opracował dla ciebie specjalną dietę. Zawsze też w takich przypadkach wskazany jest kontakt z lekarzem. W przypadku poważnych problemów z odżywianiem, zaleca się specjalne rodzaje terapii, które można stosować zarówno w szpitalu jak i w domu.

Walka z bólem

Chociaż wiele osób cierpiących na raka nie ma większych problemów z bólem, niektórzy wymagają pomocy w zakresie jego uśmierzania. Ból związany z samym nowotworem lub jego leczeniem można w niektórych przypadkach opanować przy pomocy powszechnie stosowanych w medycynie ogólnej leków przeciwbólowych. Jeżeli lekki środek przeciwbólowy nie wystarcza do uśmierzenia bólu, zapytaj lekarza o leki dostępne na receptę lub inne metody walki z bólem. Niektóre osoby korzystają z dożylnych leków przeciwbólowych podawanych przez cewnik, przy pomocy którego mogą oni kontrolować ilość i częstotliwość podawania leku. Te i inne metody są cały czas przedmiotem badań naukowych zajmujących się ich skutecznością w przypadku pacjentów chorych na raka.

Wielu pacjentów stara się unikać brania leków przeciwbólowych. Należy jednak pamiętać, że lek działa najlepiej wtedy, kiedy przyjmiemy go zanim jeszcze ból stanie się naprawdę silny. Jeżeli nie masz pewności jak często możesz dany lek zażywać lub jeżeli lek ten okazał się nieskuteczny, porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem. Jeżeli jesteś w trakcie chemioterapii lub radioterapii, koniecznie skonsultuj się ze swoim lekarzem zanim weźmiesz jakiekolwiek leki.

Kiedy opisujesz lekarzowi ból, staraj się być możliwie jak najbardziej precyzyjny. Aby zalecić ci jak najlepsze środki przeciwbólowe, twój lekarz będzie prawdopodobnie musiał znać odpowiedzi na następujące pytania:

• Gdzie dokładnie odczuwasz ból? Czy czasami zdarza się, że ból przenosi się z jednego miejsca w inne?
• Jaki rodzaj bólu odczuwasz (tępy, ostry, piekący, itp.)?
• Jak często występują ataki bólu?
• Jak długo trwa ból?
• Czy ból zaczyna się zwykle w określonym czasie (przed lub po posiłkach, po pewnych czynnościach, itp.)?
• Czy jakakolwiek czynność (leżenie, siedzenie, jedzenie, itp.) wydaje się łagodzić ból?

Ponieważ ból może nasilać się kiedy odczuwasz strach lub przeżywasz napięcie i stres, pewną ulgę mogą przynieść ćwiczenia relaksacyjne. Czynności te, które zazwyczaj wykorzystują głębokie rytmiczne oddychanie oraz koncentrację w ciszy, można wykonywać prawie wszędzie.

Metody niesprawdzone

Metoda leczenia określana jako "niesprawdzona" to taka, w której skuteczność substancji stanowiącej podstawę leczenia (witaminy, pokarmu, itp.) lub sposobu jej podawania nie została jednoznacznie udowodniona przy pomocy naukowych metod. Niesprawdzone metody o jakich mogłeś już kiedyś słyszeć wykorzystują różnego typu diety, witaminy i preparaty ziołowe.

Stosowanie niesprawdzonych metod może w praktyce okazać się szkodliwe ponieważ mogą one wywoływać niebezpieczne reakcje lub też opóźniać czy obniżać skuteczność leczenia prowadzonego przez twojego lekarza.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o niesprawdzonych metodach leczenia chorób nowotworowych, porozmawiaj o tym z lekarzem.