Są wszędzie. W lasach, w parkach, w ogródkach. Przenoszą wiele chorób. Ich ukąszenie choć bezbolesne, może spowodować zakażenie. Dane NFZ są alarmujące. W 2023 roku liczba pacjentów z chorobami odkleszczowymi przekroczyła 100 tysięcy. Zbiorczych danych za rok 2024 jeszcze nie mamy, ale już wiadomo, że chorych było więcej. 

Ukąszenia kleszczy mogą prowadzić do zakażenia boreliozą, kleszczowym zapaleniem mózgu, ale także innymi chorobami, takimi jak tularemia, bartonelloza, babeszjoza, erlichioza czy riketsjozy. W Polsce najczęstsze są te dwie pierwsze choroby. 

Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu można się zaszczepić. Szczepienie nie jest niestety refundowane i kosztuje ok. 100 - 150 zł za dawkę. Pełen cykl szczepienia to 3 dawki. Lekarz POZ bezpłatnie zakwalifikuje do szczepienia i wystawi receptę.

Z kolei borelioza daje dość charakterystyczne objawy, a wczesne rozpoczęcia leczenia chroni przed trwałymi zmianami w organizmie. 

Kolejne stadia boreliozy:

  • I stadium:
    • po kilku dniach lub 1-3 tygodniach od ukąszenia przez kleszcza może pojawić się rumień wędrujący oraz objawy podobne do grypy
  • II stadium (zakażenie rozsiane):
    • dochodzi do zakażenia wielu narządów i układów
    • pojawiają się dolegliwości ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego, układu kostno-stawowego lub układu krążenia.
  • Późna borelioza z Lyme:
    • powstają nieodwracalne zmiany stawowe, uszkodzenie układu nerwowego, przewlekłe zanikowe zapalenie skóry.

Uważnie obserwuj swoje samopoczucie i wygląd skóry po ugryzieniu. Samoistne zniknięcie rumienia wędrującego nie oznacza wyzdrowienia. 

Jak zapobiegać zachorowaniu?

  • unikaj spacerów porośniętymi brzegami rzek, wśród wysokich traw, na leśnych mokradłach - to naturalne środowisko bytowania kleszczy
  • załóż wysokie buty, długi rękaw i długie spodnie, zadbaj o nakrycie głowy
  • wybieraj ubrania o jasnych kolorach, na których szybciej można zaobserwować kleszcza i usunąć go zanim dojdzie do ukąszenia
  • stosuj środki odstraszające kleszcze np.: kremy, aerozole, olejki
  • po spacerze wytrzep odzież, aby usunąć kleszcze, które nie zdążyły się wkłuć w skórę i obejrzyj całe ciało, zwracając szczególną uwagę na okolice brzucha, piersi, pachwin i kolan - to częste obszary ukąszeń kleszczy.

Co jeśli jednak "mamy kleszcza"?

Jeżeli zobaczyłeś kleszcza wkłutego w skórę - usuń go jak najszybciej. Im dłużej kleszcz ma kontakt z krwią człowieka, tym większe jest ryzyko zakażenia.

Znaczący wzrost ryzyka zakażenia bakterią przenoszoną przez kleszcze pojawia się po 36 godzinach od momentu wkłucia.

W aptekach są dostępne narzędzia do bezpiecznego i skutecznego, samodzielnego usuwania kleszczy. Wszystkie z nich gwarantują bezpieczne uchwycenie kleszcza bliżej skóry i wyciągnięcie go.

Po usunięciu kleszcza należy zastosować czynności higieniczne tj. umycie i zdezynfekowanie skóry np. wodą utlenioną.

W sytuacji, w której w trakcie usuwania kleszcza pozostanie duży fragment jego ciała np. główka, należy zgłosić się do lekarza.

Mniejsze fragmenty kleszcza, które w trakcie usuwania pozostaną pod skórą z reguły nie zwiększają ryzyka zakażenia, wówczas wystarczy umycie i dezynfekcja rany.

Dlatego pamiętaj by kleszcza:

  • nie wyciągać „gołymi” palcami
  • nie rozgniatać
  • nie wyciskać
  • nie wykręcać
  • nie przypalać
  • nie smarować tłustymi substancjami lub innymi chemikaliami np. kosmetykami do ciała, oliwą z oliwek
  • nie usuwać igłą.

Zdrowia i trzymajcie się