Choroby zapalne to jedne z najczęściej leczonych schorzeń w medycynie; w końcu w stan zapalenia może wejść praktycznie każdy narząd, a piersi nie są wyjątkiem od tej reguły. Choć zapalenia piersi są stosunkowo rzadkie, to wciąż się zdarzają, szczególnie wśród kobiet karmiących. W tym artykule wyjaśniamy jak dochodzi do zapalenia piersi, na czym ono polega i jak można je leczyć.
Aby zrozumieć mechanizm powstawania zapaleń piersi, należy wyjaśnić czym zapalenie właściwie jest. Ten proces to odpowiedź organizmu na czynniki uszkadzające (np. wirusy, bakterie, mechaniczne urazy itp.) i powstałe zniszczenia tkanek wywołane przez owe czynniki. Zapalenie jest niezwykle złożonym zjawiskiem, w którym biorą udział m.in. komórki układu odpornościowego, białka i naczynia krwionośne. Wszystkie te elementy mają za zadanie usunąć czynnik sprawczy uszkodzeń tkanek i finalnie doprowadzić do ich zagojenia. Choć zapalenie jest czymś w gruncie rzeczy pożądanym, to niekiedy może również uszkodzić tkanki zdrowe; dzieje się tak, gdy odpowiedź na infekcję jest przedłużona, bardzo silna lub skierowana przeciwko własnym tkankom (jak w chorobach autoimmunologicznych, czyli z tzw. „autoagresji”).
Zapalenie piersi może być wywołane przez czynniki infekcyjne (głównie bakterie) lub mechaniczne (urazy piersi), a w większości przypadków dotyczy kobiet karmiących. Dlaczego? Do zapalenia przy karmieniu może dojść np. przy niedostatecznym odciąganiu pokarmu. Mleko zaczyna zbierać się w przewodach, a w końcu te nadmierne ilości pokarmu zaczynają uszkadzać komórki budujące przewody- można powiedzieć, że przewody nie mają już miejsca, żeby ten pokarm przechowywać. Ten ciąg zdarzeń mobilizuje układ odpornościowy do reakcji i wywołania zapalenia. W czasie karmienia nietrudno również o zakażenie, w końcu brodawki sutkowe w tym czasie są stale drażnione i mogą pękać, co ułatwia wnikanie drobnoustrojów. Najczęściej zapalenie piersi wywoływane jest przez gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus), choć oczywiście odpowiedzialne mogą być inne bakterie.
Niestety, zapalenie może wystąpić również u kobiet niekarmiących. Proces zapalny może dotknąć panie po operacjach w obrębie piersi jaki i również po biopsji piersi. Czasami zapalenie piersi może rozwinąć się w reakcji na ciało obce, np. kolczyk w brodawce sutkowej czy silikonowy implant. Każda ingerencja w ciągłość tkanki piersi jest związana z ryzykiem zakażenia. Są też przypadki, w których nie da się ustalić konkretnej przyczyny zapalenia- nazywamy je idiopatycznymi.
Objawy zapalenia piersi to przede wszystkim zaczerwienienie, obrzęk i silny ból gruczołu. Ponadto pierś będzie ucieplona i wrażliwa na dotyk. Czasami zapalenie przybiera ściśle zlokalizowaną postać ropnia, czyli odgraniczonej przestrzeni wypełnionej ropą. Mogą wystąpić również objawy ogólne, takie jak: gorączka, osłabienie, bóle głowy, wymioty itp. Ponadto, zapaleniu piersi często towarzyszy powiększenie, a nawet bolesność węzłów chłonnych pachowych.
W przypadku występowania takich objawów, należy niezwłocznie udać się do lekarza, który przeprowadzi badanie piersi. Diagnozę zapalenia piersi stawia się głównie na podstawie występujących objawów, jednak lekarz może również zlecić badanie USG dla pewności rozpoznania. Bardzo ważne jest korzystanie z pomocy lekarza przy podejrzeniu zapalenia piersi, ponieważ podobne objawy mogą towarzyszyć rzadkiemu typowi raka piersi, tzw. rakowi zapalnemu. Nowotwór jednak będzie wyglądał inaczej w badaniach obrazowych, a ponadto nie zareaguje na typowe leczenie zapalenia, dlatego ścisła współpraca z lekarzem przy diagnostyce i leczeniu zapalenia jest niezwykle istotna, aby nie przegapić tego rzadkiego, ale poważnego schorzenia.
Leczenie zapalenia piersi polega głównie na antybiotykoterapii i leczeniu przeciwbólowym, a ponadto, w przypadku karmiących, na modyfikacji zachowań przy karmieniu dziecka. Ważne jest aby zachować stały wypływ pokarmu, czy to przez kontynuowanie karmienia lub odciąganie mleka laktatorem. Antybiotykoterapia opiera się na zastosowaniu jednego ze znanych i skutecznych leków, np. amoksycykliny z kwasem klawulanowym. Jeżeli leczenie nie przyniesie efektów, możliwe, że lekarz pobierze materiał komórkowy z piersi, aby dokładnie określić jaki drobnoustrój wywołał reakcję zapalną i dobrać antybiotyk działający ściśle na ten patogen. Mimo wszystko, leczenie zapalenia piersi jest wysoce skuteczne i zwykle samo zapalenie nie wiąże się z poważnymi komplikacjami.
Chociaż zapalenie piersi nie jest często spotykane, nie powinniśmy o nim zapominać, szczególnie dlatego, że potrafi być to niezwykle uciążliwe i bolesne. Zachęcamy, aby w przypadku wystąpienia któregokolwiek z wyżej wymienionych objawów wybrać się jak najszybciej do lekarza w celu konsultacji i ustalenia leczenia.
Więcej z zakresu raka piersi znajdziesz na stronie OPEN Poznań, zapraszamy