Powietrze w Polsce należy do najbardziej zanieczyszczonych w Europie. Dokuczliwy, zwłaszcza zimą, smog zawiera substancje rakotwórcze. Stanowi także poważne zagrożenie dla osób osłabionych leczeniem onkologicznym.
Smog – czyli zanieczyszczenia powietrza utrzymujące się w powietrzu w złych warunkach atmosferycznych podrażnia przede wszystkim układ oddechowy. Wpływa także niekorzystnie na układ krążenia, może nawet wywoływać zaburzenia depresyjne. Szacuje się, że z powodu chorób wywołanych złą jakością powietrza w Polsce umiera rocznie 45 tysięcy osób.
Normy dla rakotwórczego benzo(a)pirenu są przekraczane w skali kraju o 500%. Polska jest także niechlubnym liderem pod względem zanieczyszczenia pyłami P10 i PM2,5. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2016 roku, aż 33 z 50 europejskich miast z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem leży w naszym kraju.
Rakotwórczy smog
European Journal of Cancer Prevention opublikował niedawno badania, z których wynika, że ze długotrwałe narażenie na obecny w powietrzu pył zawieszony PM 2.5, dwutlenek azotu, tlenki azotu i dwutlenek siarki może zwiększać ryzyko zachorowania i zgonu z powodu nowotworów złośliwych płuca. Związek pomiędzy zanieczyszczeniem środowiska a ryzykiem zachorowania i zgonu na nowotwór złośliwy płuca jest widoczny przy szczegółowej analizie dla osób niepalących tytoniu, w tym samym stopniu dla kobiet i dla mężczyzn. Co ciekawe, dla pyłu zawieszonego PM 2,5 wzrost ryzyka był większy dla osób, które nigdy nie paliły papierosów.
Ryzyko zachorowania i zgonu z powodu raka płuca rośnie o 7.23% (95%CI=1.48-13.31) przy wzroście stężenia pyłu zawieszonego PM 2,5 o 10 µg/m3. Wzrost stężenia dwutlenku azotu (NO2) w powietrzu o 10 ppm (liczba cząsteczek na milion) wiąże się z ponad 13% wzrostem ryzyka nowotworu płuca. Przy podobnym wzroście stężenia tlenków azotu (NOx) oraz dwutlenku siarki (SO2) wzrost ryzyka zachorowania i zgonu z powodu raka płuca wynosi odpowiednio: 0.81% oraz 14.76%.
Smog - wpływ na osłabione leczeniem organizmy
Drażniące działanie smogu nie pozostaje bez wpływu na organizm człowieka chorującego, w trakcie terapii i świeżo po zakończeniu obciążającego leczenia onkologicznego. Osłabiony organizm jest bardziej narażony na infekcje górnych dróg oddechowych – zapalenia płuc i oskrzeli, a wydolność dróg oddechowych jest mniejsza. Mogą zaostrzyć się objawy astmy i pojawić zaburzenia krążeniowe.
Jak się chronić?
W dni z przekroczeniami zanieczyszczeń warto zostać w domu. Można też zaopatrzyć się w maski przeciwsmogowe, a w domach zainstalować oczyszczacze powietrza. Dotyczy to szczególnie miast na południu Polski oraz Warszawy, a także podmiejskich dzielnic i wsi, gdzie mamy do czynienia z tzw. niską emisją, czyli spalaniem węgla niskiej jakości lub odpadów w domowych piecach.
Warto przed wyjściem na spacer sprawdzić stan powietrza w swojej okolicy. Pomogą w tym dane Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska www.powietrze.gios.gov.pl. Można także skorzystać z chat-bota SmokSmog na facebooku, gdzie po podaniu swojej lokalizacji otrzymamy dane o stanie powietrza z najbliższej stacji badawczej.
Autor: Kalina Olejniczak
8.01.2018