W przypadku, gdy lekarz podejrzewa raka piersi, żeby wykryć i potwierdzić chorobę, wykona najważniejsze badania:
Najważniejszym badaniem, niezbędnym w procesie diagnostycznym nowotworu piersi, jest biopsja gruboigłowa połączona z badaniem histopatologicznym uzyskanego materiału przez lekarza patomorfologa. Bez tego badania nie można postawić rozpoznania raka i włączyć leczenia!
Mammografia (MMG) – wykonywana jest zawsze w dwóch projekcjach. Jest podstawową metodą diagnostyczną w nowotworach piersi. Niestety, nie jest to metoda, która ze 100% skutecznością obrazuje zmiany w piersi. W przypadku piersi o dużej gęstości, które typowe są dla kobiet młodych, skuteczność tego badania jest mniejsza.
Ultrasonografia (USG) – badanie to jest wykorzystywane jako uzupełnienie diagnostyki zmian wykrytych w MMG. Po USG sięga się również w przypadku kobiet młodych, których piersi cechują się dużą gęstością. Badanie wykonuje się także u kobiet w ciąży. Pod kontrolą USG wykonuje się biopsje.
Rezonans magnetyczny (MR) – to badanie jest niekiedy wykorzystywane w diagnostyce raka piersi w konkretnych, wskazanych sytuacjach. MR wykonuje się m.in. gdy nie udaje się wykryć guza w piersi w badaniu palpacyjnym, MMG i USG przy obecnych przerzutach w węzłach chłonnych oraz w diagnostyce zapalnego raka piersi.
Biopsja i mikroskopowe badanie wycinka – opisane wcześniej metody pozwalają jedynie na wykrycie zmiany w piersi. Nie mówią natomiast nic o jej charakterze – czy jest to zmiana złośliwa, z jakich komórek jest zbudowana. Na te pytanie odpowiedzieć może tylko mikroskopowe badanie wycinka pobranego podczas biopsji. Dlatego też jest ono najistotniejszym elementem diagnostyki raka piersi.
Obecnie standardowym sposobem pobierania fragmentu guza do badania jest biopsja gruboigłowa. Metoda ta wyparła stosowaną kiedyś biopsję cienkoigłową. Na czym polega ten zabieg?
Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (stosowana obecnie w wyjątkowych sytuacjach, jeśli nie można wykonać biopsji gruboigłowej) polega na pobraniu komórek z obrębu podejrzanej zmiany za pomocą cienkiej igły i strzykawki. Po wprowadzeniu igły w obręb zmiany, lekarz zasysa do strzykawki materiał, który następnie zostaje poddany badaniu cytologicznemu. Zabieg nie wymaga znieczulenia (ból jest porównywalny z bólem podczas pobrania krwi). Zaletami badania jest krótki czas oczekiwania na wynik, niewiele powikłań po zabiegu, łatwość przeprowadzenia. Wadą tej metody jest mała ilość materiału pobierania w trakcie zabiegu oraz często fałszywe wyniki. Co więcej, metoda ta jest mało dokładna – pozwala ocenić typ komórek, ale nie pozwala określić, czy zmiana nowotworowa nacieka okoliczne tkanki, czyli czy jest inwazyjna (a ta informacja ma kluczowe znaczenie dla rozpoznania i wyboru metody leczenia).
Biopsję cienkoigłową wyparła biopsja gruboigłowa. Zabieg ten pozwala na pobranie fragmentu tkanki guza. Podczas gdy biopsja cienkoigłowa umożliwia pobranie „zawiesiny komórek”, biopsja gruboigłowa umożliwia pobranie całego fragmentu tkanki z zachowaniem jej struktury. Pod mikroskopem można wówczas uwidocznić naciekanie komórek nowotworowych na okoliczne tkanki. Jest to duża zaleta badania (w porównaniu do biopsji cienkoigłowej), gdyż umożliwia określenie czy nowotwór jest inwazyjny, czyli czy nacieka okoliczne struktury. Biopsja gruboigłowa pozwala także na ocenę czynników wpływających na wybór metody leczenia takich jak receptory estrogenowe, receptory progesteronowe, receptory HER-2 i Ki-67 (więcej na temat tych czynników w KLASYFIKACJA RAKÓW PIERSI). Zabieg wykonywany jest grubszą igłą, zwykle w pozycji leżącej. Po podaniu środka znieczulającego miejscowo wykonywane jest małe nacięcie skóry w okolicy guza. Następnie wprowadzona zostaje igła, która pobiera kilka fragmentów tkanki. Badanie wykonywane jest pod kontrolą USG lub MMG.
Odmianą biopsji gruboigłowej jest biopsja mammotomiczna. Podczas tego zabiegu po wprowadzeniu igły przez nacięcie na skórze fragment tkanki zostaje zassany próżniowo. Ta metoda umożliwia pobranie większych fragmentów tkankowych.
Po zabiegu biopsji gruboigłowej może zdarzyć się zasinienie w miejscu nakłucia, ból pozabiegowy lub krwawienie w miejscu opatrunku. Po zabiegu należy przestrzegać zaleceń lekarskich. Niestosowanie się do wskazań może skutkować powikłaniami w postaci obrzęku piersi lub krwiaka.
Po zabiegu pobrany materiał zostaje poddany badaniu przez lekarza patomorfologa. Lekarz ogląda uzyskany fragment tkanki pod mikroskopem i na tej podstawie rozpoznaje z jakim typem morfologicznym nowotworu ma do czynienia i czy rak nacieka okoliczne tkanki (czy jest inwazyjny). Pobrany materiał służy także do określenia podtypu biologicznego raka piersi podczas specjalistycznych badań z użyciem przeciwciał (badań immunohistochemicznych).
Sfinansowane z budżetu Miasta Poznania