< Powrót

Radioterapia onkologiczna podstawy

Co to jest radioterapia?

Promieniowanie to specjalny rodzaj energii przenoszony za pośrednictwem fal lub strumieni cząsteczek. Energia ta może pochodzić ze specjalnych urządzeń które ją wytwarzają lub substancji radioaktywnych. Wiele lat temu lekarze nauczyli się wykorzystywać tę energię, aby otrzymać obraz wnętrza ciała oraz wykrywać chorobę. 

Prawdopodobnie zetknęliście się już ze zdjęciem rentgenowskim swojej klatki piersiowej, zęba lub kości. Kiedy stosuje się wysoki poziom promieniowania (wielokrotnie przekraczający dawkę stosowaną przy badaniu rentgenowskim) energia ta może zostać użyta do leczenia nowotworów. 

Przy pomocy specjalnego sprzętu energię tę kieruje się na nowotwory lub obszary ciała dotknięte chorobą. Stosowanie wysokoenergetycznych promieni lub cząsteczek do leczenia choroby zwane jest radioterapią, lub czasami "terapią kobaltową", "terapią elektronową", "terapią megawoltową" lub "napromienianiem".

Jak działa radioterapia?

Wysokie dawki promieniowania mogą zabijać komórki lub powstrzymać je od wzrostu i podziału. Radioterapia jest przydatnym narzędziem leczenia nowotworu ponieważ komórki nowotworowe rosną i dzielą się szybciej niż normalne komórki w otaczającej je tkance zdrowej. Ponadto, komórki zdrowe regenerują się po napromienianiu znacznie szybciej niż komórki nowotworowe. Lekarze ostrożnie dawkują intensywność leczenia oraz ograniczają ilość zdrowej tkanki poddanej napromienianiu, tak aby niszczące działanie promieni dotknęło wyłącznie nowotwór.

Jakie są korzyści z radioterapii?

Radioterapia jest skuteczną metodą leczenia wielu odmian raka zlokalizowanego w prawie każdym organie ciała. Blisko połowa wszystkich pacjentów z rakiem jest poddawana napromienianiu, a liczba pacjentów wyleczonych tą metodą rośnie z każdym rokiem. Dla wielu pacjentów radioterapia jest jedyną konieczną metodą leczenia. 

Tysiące ludzi zostaje wyleczonych z choroby nowotworowej po zastosowaniu samej radioterapii lub radioterapii w połączeniu z leczeniem chirurgicznym lub chemioterapią.

Lekarze mogą zastosować napromienianie przed operacją, aby zmniejszyć objętość guza. Radioterapia pooperacyjna może służyć powstrzymaniu wzrostu wszelkich komórek, które pozostaną po zabiegu. 

W niektórych przypadkach lekarze stosują promieniowanie jednocześnie z niektórymi lekami przeciwnowotworowymi aby zniszczyć nowotwór.

Nawet kiedy całkowite wyleczenie raka nie jest możliwe radioterapia może przynieść ulgę. Wielu pacjentów stwierdza, że jakość ich życia poprawiła się po zastosowaniu radioterapii stosowanej w celu zmniejszenia guza, zredukowania ucisku, krwawienia, bólu lub innych symptomów raka. Leczenie to znane jest jako terapia paliatywna.

Czy jest jakieś ryzyko przy stosowaniu radioterapii?

Podobnie jak w przypadku innych rodzajów leczenia stosowanych w różnych chorobach, istnieją pewne zagrożenia dla pacjentów poddawanych radioterapii. Krótkie, wysokie dawki promieniowania, które uszkadzają lub niszczą komórki nowotworowe mogą również zaszkodzić komórkom zdrowym. Kiedy tak się stanie, pacjent doświadczy skutków ubocznych leczenia. Skutki te oraz metody postępowania w przypadku ich wystąpienia są opisane tu: https://faqrak.pl/expert-quest...

Ryzyko pojawienia się skutków ubocznych jest zazwyczaj niższe niż korzyści wynikające ze zniszczenia komórek chorych. Twój lekarz nie zaleci Ci żadnego leczenia o ile korzyści z niego - uzyskanie kontroli nad chorobą i złagodzenie symptomów - nie będą znacznie większe niż ewentualne znane zagrożenia.

W jaki sposób stosuje się radioterapię?

Radioterapię można stosować na jeden z dwóch sposobów: zewnętrznie lub wewnętrznie. Niektórzy pacjenci poddani są po kolei obu tym formom leczenia.

Poszczególne urządzenia stosowane do radioterapii działają w nieco inny sposób i stąd też różne jest ich zastosowanie. 

Niektóre sprawdzają się lepiej w przypadku nowotworów zlokalizowanych tuż pod powierzchnią skóry, inne działają skuteczniej na nowotwory położone głęboko w ciele. Twój lekarz zadecyduje, które z urządzeń będzie najlepsze dla ciebie. 

Kiedy stosuje się radioterapię wewnętrzną - brachyterapię, radioaktywna substancja lub źródło promieniowania zostaje szczelnie zamknięte w niewielkich pojemniczkach, takich jak przewody lub cienkie rurki zwane implantami. Implant jest umieszczany bezpośrednio na nowotworze lub w jamie ciała. Czasami po chirurgicznym usunięciu nowotworu, w obszarze wycięcia umieszcza się implant, aby zniszczyć wszelkie komórki nowotworowe, które mogły pozostać po zabiegu.

Kto prowadzi radioterapię?

Lekarz, który jest specjalistą w zakresie leczenia promieniowaniem - onkolog radioterapeuta - zaplanuje najbardziej korzystny w twoim przypadku rodzaj leczenia. Radioterapeuta kieruje wysoko wyspecjalizowanym zespołem medycznym. W zespole tym mogą znajdować się:

  • fizyk - który gwarantuje, że urządzenia działają prawidłowo i emitują właściwe dawki promieniowania,
  • specjalista d/s dozymetrii - osoba pomagająca w realizacji twojego planu leczenia obliczając liczbę zabiegów i czas trwania każdego z nich,
  • pielęgniarka radioterapeutyczna - zapewniająca opiekę pielęgniarską oraz informacje na temat leczenia i porady w zakresie zwalczania efektów ubocznych,
  • technik radioterapeuta - który układa cię do każdego zabiegu i obsługuje urządzenia emitujące promieniowanie.

Pytania użytkowników

Witam.Jestem po operacji oszczędzającej pierś-wynik rak przedinwazyjny,zalecono 4 tyg.naświetlań.Napiszcie proszę,jak takie naświetlania wyglądają,jakie jest samopoczucie i ewentualne skutki uboczne,oraz jak się dba o naświetlane miejsca i czy trzeba mieć dietę.Z góry dziękuję.

Naświetlane jest miejsce po operowanym guzie. Reakcje organizmu jest na ogół pozytywna ale jest to zawsze sprawa indywidualna. Nie trzeba stosować żadnej specjalnej diety.

Po jakim czasie od skończenia radioterapii ,( 30 naświetlań na szyję po usunięciu raka krtani ) najlepiej wykonywać badania kontrolne aby nie było zakłuceń w ocenie obrazu i można było precyzyjnie określić czy nie ma wznowy. Chodzi mi o TK lub USG.

Zależy to od tego jak przebiegało leczenie ale sądze że czas 3 miesięcy jest optymalny.

W lipcu 2003r. usunięto mi guza mózgu okolicy ciemieniowo skroniowej prawej nastepnie naświetlanie tego miejsca 54Gr. Neuropatia i niedowład prawostronny egzystencja przy pomocy balkoniku i wózka inwalidzkiego. Czy jest jeszcze realne bym samodzielnie i bez bólu choć jakiś czas przeżył

Trudno powiedzieć. ale z biegiem czasu objawy uboczne leczenia powinny ustępować.

Witam.! U mojej mamy 65 lat na przełomie paździrnika i listopada br zaczęły się zaburzenia z wymową, wykonywaniem prostych czynności życiowych, np.czyszczenie butów, czesanie się. W ciągu 3 dni stan się pogarszał coraz bardziej, już nic nie mówiła, patrzyła się tylko w okno. Trafiła do szpitala, okazało się że ma guza mózgu w płacie czołowym. Usunięto go operacyjnie, okazało się, ze jest to glejak. Jest już miesiąc po operacji. Po powrocie do domu utrzymuje jej się cały czas stan pogorączkowy ok.37,5 stopnia, boli ją głowa. Raz na jakiś czas przychodzi wyższa gorączka np. 38, 39 stopni, jednak wtedy nic nie mówi, leży nieruchomo. Dostała sierowanie na radioterapie, 30 naświetleń. Ma się ona rozpocząc w styczniu 2013. Czy takie skutki po operacji typu gorączka i ból głowy są normalne ? Czy może oznaczają one ponowny wzrost guza ? W jakim czasie rak złośliwy może odrosnąc? Czy w jej przypadku radioterapia może przynieśc jakies efekty (zatrzymanie wzrostu guza) czy tylko pogorszy jej stan i spowoduje szybszą śmierc ?
Dodam jeszcze, ze kiedy nie ma gorączki mama czuje się dobrze, rozmawia, pamięta poszczególne rzeczy, chodzi, siedzi przy stole, nawet stara się czytac gazety, czy książki.
Mam jeszcze jedno pytanie, jczy w czasie radioterapii moje dzieci mogą się z nią widywac (3l. i 4,5 l.) ?

Takie objawy mogą mieć związek z przebytym leczeniem. Radioterapia ma być uzupełnieniem leczenia -trudno podejrzewac aby lekarze kierowali mame na leczenie uzupełniajace nie wierząc w jego sens. W czasie radioterapii dzieci będą mogły sie widywać z Pani mamą- ten rodzaj terapii nie jest zagrożeniem dla otoczenia.

Witam -moja dziewczyna 28l ma raka szyjki macicy . Lekarz zlecił radioterapie . czy po tym zabiegu bedzie mogla zajść w ciąże ?

To zależy od rodzaju radioterapii ale mogą być problemy w czasie ciąży. Najlepiej porozmawiać o tym z lekarzem prowadzącym.

Witam .tato ma mieć naświetlaną szyję po zabiegu usunięcia krtani ale jednocześnie ma dostawać chemię. Czy założenie portu naczyniowego nie koliduje z zabiegami naświetlania.Czy gdy chemia nie będzie należała do tych najmocniejszych to warto taki port zakładać?

Jak najbardziej warto założyć port. Co do radioterapii, to port nie będzie kolidował.

Witam.Mam pytanie jak długo czasu trwa jeden seans naświetlania okolicy szyi.Tato ma założoną rurkę tracheo po usunięciu krtani .Podobno głowa jest unieruchomiona.Jak on to wytrzyma gdy zechce mu się kaszleć.Czy można taki seans przerywać.?

To zależy od rodzaju promieni użytych w radioterapii. Nie jest to nigdy dłużej niż kilka minut.Można przerwać napromienianie ale nie jest to zalecane.

Czy to że węzły chłonne w pobliżu zmiany nowotworowej są powiększone to znaczy że są w nich komórki nowotworowe czy to może być reakcja organizmu na nowotwór a nie koniecznie mogą tam być komórki raka?

Nie nie musi to oznaczać obecności komórek nowotoworowych moga byc powiększone z innych powodów.

Witam.Czy po usunięciu krtani i węzłów szyi po jednej str., przed naświetleniem radioterapią uzupełniejącej leczenie ( zmiana nowotworowa usunięta w całości) trzeba robić ponownie TK aby ustalić miejsce do naświetlań?

Takie postępowanie pozwala na większą precyzje.

Witam.Czy jest konieczność leżenia w szpitalu kiedy jest stosowana radioterapia na okolicę szyi, jak długo trwa takie naświetlanie ( godzin, minut, sekund ) jednorazowo.Czy gdy się mieszka blisko szpitala 10 km to można dojeżdżać, czy to nie jest wskazane.Czy można wychodzić na mróz ( stan po usunięci krtani i węzłów) po naświetleniu?Gdzie najczęściej rak krtani daje przeżuty?Co może oznaczać w TK ,, pojedynczy powiększony węzeł chłonny w śródpiersiu -do obserwacji"

Nie nie ma konieczności stałej hospitalizacji przy radioterapii z powodu raka krtani . Możliwa jest radioterapi w warunkach ambulatoryjnych.Mróz nie stanowi zagrożenia dla procesu terapii ale nabyta infekcja już tak.Najczęściej przerzuty dotyczą okolicznych węzłów chłonnych. Pytanie jest czy ten węzeł był wcześniej widoczny w jakimś badaniu, bo może być pozostałością po przebytych infekcjach.

Potrzebujesz wiedzy lub porady?

zamknij
Zadaj pytanie