< Powrót

Radioterapia onkologiczna podstawy

Co to jest radioterapia?

Promieniowanie to specjalny rodzaj energii przenoszony za pośrednictwem fal lub strumieni cząsteczek. Energia ta może pochodzić ze specjalnych urządzeń które ją wytwarzają lub substancji radioaktywnych. Wiele lat temu lekarze nauczyli się wykorzystywać tę energię, aby otrzymać obraz wnętrza ciała oraz wykrywać chorobę. 

Prawdopodobnie zetknęliście się już ze zdjęciem rentgenowskim swojej klatki piersiowej, zęba lub kości. Kiedy stosuje się wysoki poziom promieniowania (wielokrotnie przekraczający dawkę stosowaną przy badaniu rentgenowskim) energia ta może zostać użyta do leczenia nowotworów. 

Przy pomocy specjalnego sprzętu energię tę kieruje się na nowotwory lub obszary ciała dotknięte chorobą. Stosowanie wysokoenergetycznych promieni lub cząsteczek do leczenia choroby zwane jest radioterapią, lub czasami "terapią kobaltową", "terapią elektronową", "terapią megawoltową" lub "napromienianiem".

Jak działa radioterapia?

Wysokie dawki promieniowania mogą zabijać komórki lub powstrzymać je od wzrostu i podziału. Radioterapia jest przydatnym narzędziem leczenia nowotworu ponieważ komórki nowotworowe rosną i dzielą się szybciej niż normalne komórki w otaczającej je tkance zdrowej. Ponadto, komórki zdrowe regenerują się po napromienianiu znacznie szybciej niż komórki nowotworowe. Lekarze ostrożnie dawkują intensywność leczenia oraz ograniczają ilość zdrowej tkanki poddanej napromienianiu, tak aby niszczące działanie promieni dotknęło wyłącznie nowotwór.

Jakie są korzyści z radioterapii?

Radioterapia jest skuteczną metodą leczenia wielu odmian raka zlokalizowanego w prawie każdym organie ciała. Blisko połowa wszystkich pacjentów z rakiem jest poddawana napromienianiu, a liczba pacjentów wyleczonych tą metodą rośnie z każdym rokiem. Dla wielu pacjentów radioterapia jest jedyną konieczną metodą leczenia. 

Tysiące ludzi zostaje wyleczonych z choroby nowotworowej po zastosowaniu samej radioterapii lub radioterapii w połączeniu z leczeniem chirurgicznym lub chemioterapią.

Lekarze mogą zastosować napromienianie przed operacją, aby zmniejszyć objętość guza. Radioterapia pooperacyjna może służyć powstrzymaniu wzrostu wszelkich komórek, które pozostaną po zabiegu. 

W niektórych przypadkach lekarze stosują promieniowanie jednocześnie z niektórymi lekami przeciwnowotworowymi aby zniszczyć nowotwór.

Nawet kiedy całkowite wyleczenie raka nie jest możliwe radioterapia może przynieść ulgę. Wielu pacjentów stwierdza, że jakość ich życia poprawiła się po zastosowaniu radioterapii stosowanej w celu zmniejszenia guza, zredukowania ucisku, krwawienia, bólu lub innych symptomów raka. Leczenie to znane jest jako terapia paliatywna.

Czy jest jakieś ryzyko przy stosowaniu radioterapii?

Podobnie jak w przypadku innych rodzajów leczenia stosowanych w różnych chorobach, istnieją pewne zagrożenia dla pacjentów poddawanych radioterapii. Krótkie, wysokie dawki promieniowania, które uszkadzają lub niszczą komórki nowotworowe mogą również zaszkodzić komórkom zdrowym. Kiedy tak się stanie, pacjent doświadczy skutków ubocznych leczenia. Skutki te oraz metody postępowania w przypadku ich wystąpienia są opisane tu: https://faqrak.pl/expert-quest...

Ryzyko pojawienia się skutków ubocznych jest zazwyczaj niższe niż korzyści wynikające ze zniszczenia komórek chorych. Twój lekarz nie zaleci Ci żadnego leczenia o ile korzyści z niego - uzyskanie kontroli nad chorobą i złagodzenie symptomów - nie będą znacznie większe niż ewentualne znane zagrożenia.

W jaki sposób stosuje się radioterapię?

Radioterapię można stosować na jeden z dwóch sposobów: zewnętrznie lub wewnętrznie. Niektórzy pacjenci poddani są po kolei obu tym formom leczenia.

Poszczególne urządzenia stosowane do radioterapii działają w nieco inny sposób i stąd też różne jest ich zastosowanie. 

Niektóre sprawdzają się lepiej w przypadku nowotworów zlokalizowanych tuż pod powierzchnią skóry, inne działają skuteczniej na nowotwory położone głęboko w ciele. Twój lekarz zadecyduje, które z urządzeń będzie najlepsze dla ciebie. 

Kiedy stosuje się radioterapię wewnętrzną - brachyterapię, radioaktywna substancja lub źródło promieniowania zostaje szczelnie zamknięte w niewielkich pojemniczkach, takich jak przewody lub cienkie rurki zwane implantami. Implant jest umieszczany bezpośrednio na nowotworze lub w jamie ciała. Czasami po chirurgicznym usunięciu nowotworu, w obszarze wycięcia umieszcza się implant, aby zniszczyć wszelkie komórki nowotworowe, które mogły pozostać po zabiegu.

Kto prowadzi radioterapię?

Lekarz, który jest specjalistą w zakresie leczenia promieniowaniem - onkolog radioterapeuta - zaplanuje najbardziej korzystny w twoim przypadku rodzaj leczenia. Radioterapeuta kieruje wysoko wyspecjalizowanym zespołem medycznym. W zespole tym mogą znajdować się:

  • fizyk - który gwarantuje, że urządzenia działają prawidłowo i emitują właściwe dawki promieniowania,
  • specjalista d/s dozymetrii - osoba pomagająca w realizacji twojego planu leczenia obliczając liczbę zabiegów i czas trwania każdego z nich,
  • pielęgniarka radioterapeutyczna - zapewniająca opiekę pielęgniarską oraz informacje na temat leczenia i porady w zakresie zwalczania efektów ubocznych,
  • technik radioterapeuta - który układa cię do każdego zabiegu i obsługuje urządzenia emitujące promieniowanie.

Pytania użytkowników

Moja mama zachorowała na raka płuc, jest to gruczolakorak prawego płuca z zajęciem części tchawicy. W 1989 roku chorowała na ziarnicę złośliwą i leczona była w tym czasie radioterapią i chemioterapią. Czy po upływie tych 22 lat może być ponownie poddana radioterapii?

To zależy, czy przewidywane pola naświetlań będą się pokrywały. Jeśli tak, to nie można stosować radioterapii, gdyż może dojść do zmian martwiczych.

Czy po radioterapii można przebywać w towarzystwie dzieci 5 miesięcy i 5 lat?

Tak, można przebywać z dziećmi będąc po leczeniu radioterapią.

Po 9 tygodniach od zakończenia radioterapii głowy z powodu wznowy glejaka (oligoastrocystoma II) zlokalizowanego w okolicy śródmózgowia występują okresowe spadki ciśnienia (poniżej 100/60), zasłabnięcia, problemy z mową; oczywiście wystąpił spadek poziomu potasu do 3,5, ale przyjmowanie preparatów powoduje stopniowe wyrównanie; Dolegliwości te ustępują zazwyczaj na kilka dni po podaniu kroplówki (średnio 500 ml. PWE lub O,9%Na Cl); bilans płynów wyrównany; Jednocześnie doszło do zahamowania menstruacji; czy przyczyną takiego samopoczucia - spadków ciśnienia i zasłabnięć mogą być problemy hormonalne?

Tego typu problemy związane są raczej z chorobą zasadniczą i jej leczeniem. Niewykluczone, że one wtórnie wpłynęły na regulację hormonalną.

U mojego taty w 10.2010r zdiagnozowano raka prostaty, wykonano biopsje, ogniska są w obu płatach, nie ma nacieków poza torebkę. Od 10.2010r bierze hormony. Ma mieć robioną 3 razy brachyterapie w odstępach 2 tygodniowych, równocześnie ma mieć radioterapię przez 7 tygodni w CO w Gliwicach. Tato jest w dobrej kondycji fizycznej ale ze względu na wiek nie kwalifikuje się do operacji. Czy równoczesna brachyterapia i radioterapia nie spowoduje ciężkich skutków ubocznych ? Która z w/w metod jest bardziej szkodliwa dla zdrowych komórek i jakie mogą być skutki uboczne?

Nigdy nie można wykluczyć skutków ubocznych obu metod ale skoro podjęto decyzję o takiej formie terapii to uznano, że jest ona optymalna dla pacjenta. Bardziej obciążająca dla organizmu jest radioterapia i ona może powodować, ale nie musi, okresowe problemy w postaci stanów zapalnych czy zwłóknień.

Czy radioterapia jest kosztowniejszym leczeniem niż chemioterapia?
Mąż był poddany chemioterapii, a teraz ma skierowanie na radioterapię, a lekarka stwierdziła, że to będzie dla męża lepsze leczenie bo nie działa na cały organizm, tylko miejscowo. To dlaczego nie zaordynowano od razu radioterapii?

Trudno porównywać koszty obydwu terapii bo zależy jakie leki są stosowane (w przypadku chemioterapii) lub jak okolica ciała i jaka metoda jest napromieniana (w przypadku radioterapii). O wyborze metody decyduje jej skuteczność w danym schorzeniu. Na ogół lekarz leczący postępuje według określonych standardów terapeutycznych. Wybiera taką formę terapii która jest skuteczna, aby osiągnąć cel jakim jest wyleczenie bądź zatrzymanie rozwoju choroby. Chemioterapia faktycznie działa na wszystkie komórki organizmu, zarówno zdrowe jak i chore. Zdrowe się regenerują chore nie, ale jest to leczenie obciążające cały organizm. Radioterapia niszczy komórki w miejscu, które jest napromieniowane, a więc działa miejscowo i nie obciąża aż tak bardzo całego organizmu. U Pani męża prawdopodobnie lekarz zadecydował, że najpierw trzeba zabezpieczyć organizm przed mikro przerzutami które mogły się znaleźć w każdym miejscu organizmu - stąd decyzja o chemioterapii, a potem zdecydował o leczeniu miejscowym czyli miejsca gdzie znajduje się bądź znajdował guz i okoliczne węzły chłonne, czyli radioterapii.

Potrzebujesz wiedzy lub porady?

zamknij
Zadaj pytanie