Związek pomiędzy piciem alkoholu i ryzykiem zachorowania na nowotwory złośliwe jest znany od początków XX wieku. W 1998 roku alkohol po raz pierwszy został sklasyfikowany jako „kancerogenny dla ludzi” (grupa 1) w IARC Monographs Programme. W kolejnych wydaniach monografii w 2007 i 2010 roku klasyfikacja ta została potwierdzona. Badania epidemiologiczne i biologiczne wskazują, że spożycie alkoholu zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku, wątroby, jelita grubego i odbytnicy oraz nowotwory piersi u kobiet.
W 2010 roku 337 400 zgonów z powodu nowotworów złośliwych na świecie związanych było z piciem alkoholu, z czego ogólnie (dla obu płci) największy udział miały nowotwory wątroby (23.9%). Wśród kobiet największy odsetek zgonów związanych z piciem alkoholu stanowiły nowotwory piersi (42.0%) natomiast u mężczyzn nowotwory przełyku (27.4%). Ponad 30% przypadków nowotworów złośliwych jamy ustnej i gardła u mężczyzn spowodowanych jest piciem alkoholu. Największą liczbą nowotworów złośliwych związanych z piciem alkoholu charakteryzuje się Europa Wschodnia (8.7 zgonów/100 000 osób rocznie; 5.7/100 000 u kobiet, 12.9/100 000 u mężczyzn).
Dla nowotworów złośliwych jamy ustnej, gardła, krtani i przełyku obserwuje się synergistyczny efekt picia alkoholu i palenia papierosów z bardzo wysokim ryzykiem zachorowania w przypadku osób, które piją duże ilości alkoholu i palą dużą liczbę papierosów.
Głównym kancerogenem będącym składnikiem alkoholu jest etanol. Biologiczny mechanizm wpływu alkoholu nie jest do końca wyjaśniony. Za główne procesy uznaje się genotoksyczny wpływ aldehydu octowego (metabolit etanolu), indukcję cytochromu P450 przez etanol, stres oksydacyjny, rolę alkoholu jako rozpuszczalnika dla kancerogenów z tytoniu, powodowanie zmian w mechanizmie kwasu foliowego oraz zmiany w procesach naprawczych DNA.