Każdy oddech jest wyzwalany automatycznie w centralnych ośrodkach oddechowych, które są swego rodzaju Centrum Zarządzania Oddechem. Centrum to, wraz z ośrodkami odpowiedzialnymi za wszystkie najważniejsze funkcje naszego ciała, czyli np. bicie serca, połykanie, żucie i ruch – znajduje się w rdzeniu przedłużonym (tam gdzie czaszka łączy się z kręgosłupem). Uszkodzenie układu nerwowego w tym miejscu jest śmiertelnie niebezpieczne. Centralne ośrodki oddechowe reagują na zmiany stężenia gazów we krwi i wpływają na oddech tak, by zapewnić odpowiednie dostawy tlenu – gazu, który jest niezbędny do przeżycia. Cząsteczki tlenu znajdują się w powietrzu. Oprócz tlenu w powietrzu znajdują się również inne gazy, m.in. azot i dwutlenek węgla oraz różnego rodzaju pyłki, drobnoustroje i wirusy. Z każdym oddechem do płuc trafia około 0,5 litra powietrza, a razem z nim wszystko, co się w nim znajduje.
Podstawowe pojęcia objętości powietrza, które są wdychane i wydychane podczas jednego oddechu.
- Objętość oddechowa – ilość powietrza, która jest wdychana i wydychana podczas spokojnego, „normalnego” oddychania.
- Pojemność życiowa płuc – objętość powietrza, którą można usunąć z płuc po wykonaniu maksymalnego (głębokiego) wdechu.
- Zapasowa objętość wdechowa – objętość powietrza, która maksymalnie dopełnia wdech.
- Zapasowa objętość wydechowa – ilość powietrza, którą można usunąć z płuc już po wykonaniu normalnego wydechu.
- Objętość zalegająca – objętość powietrza, które zostaje w płucach po wykonaniu maksymalnego wydechu.
Pomiar częstotliwości oddychania
Sprawdź swoją częstotliwość oddychania w spoczynku. Za pomocą stopera lub zegarka odmierz minutę i policz liczbę wykonanych w tym czasie oddechów. Jeden oddech to wdech i wydech. Dla ułatwienia licz tylko wdechy.
- Uważana za zdrową liczba oddechów na minutę u osób dorosłych w spoczynku to 10-20.
- Średnio jest to od 14 do 16 oddechów/min.
- Jeżeli regularnie w spoczynku twoja częstotliwość będzie wynosiła powyżej 24, koniecznie porozmawiaj o tym ze swoim fizjoterapeutą.
Oddychanie torem przeponowym – jak to zrobić?
Ogólny sposób oddychania torem przeponowym, który jest najbardziej podstawowym wzorcem oddychania, wynikającym z naturalnej mechaniki podczas oddechu spoczynkowego.
1. Usiądź w wygodnej dla siebie pozycji, z prostymi, ale nie spiętymi nadmiernie plecami.
2. Połóż dłonie na dolnych żebrach i rozluźnij ramiona oraz barki.
3. Wykonaj wdech nosem kierując powietrze pod swoje dłonie, do dolnych żeber. Poczuj jak dolne żebra i górna część brzucha unoszą się do góry i do boku, a klatka piersiowa się poszerza. Oddychaj powoli i łagodnie.
4. Następnie wykonaj wydech nosem i pozwól się opróżnić klatce piersiowej z powietrza. Poczuj jak twoje dolne żebra i dłonie opadają w dół i do środka twojego ciała. Rozluźnij ciało i mięśnie. Wydech utrzymaj regularny i łagodny.
5. Powtórz ten typ oddechu 5 razy. Daj sobie czas i cierpliwość, by opanować wszystkie elementy tego oddechu oraz poczuć zachodzące ruchy.
Więcej z zakresu fizjoterapii znajdziesz na stronie OPEN Poznań, zapraszamy