Efekty uboczne radioterapii różnią się w przypadku każdego pacjenta. Możesz nie doświadczyć żadnych skutków ubocznych lub jedynie bardzo łagodnych w trakcie swojego leczenia. Jednakże, u niektórych ludzi skutki uboczne są dość poważne. Uboczne skutki leczenia uzależnione są od dawki leczenia oraz leczonej części ciała. Twój ogólny stan zdrowia może również wpłynąć na to jak twój organizm zareaguje na radioterapię i czy wystąpią skutki uboczne.
Przed rozpoczęciem leczenia zapytaj lekarza i pielęgniarkę o skutki uboczne jakich możesz się spodziewać, jak długo mogą potrwać i jak poważne mogą być.
Najczęstsze efekty uboczne to zmęczenie, zmiany skórne oraz utrata apetytu. Mogą one wystąpić w związku z napromienianiem każdego obszaru ciała. Inne efekty uboczne wiążą się bardziej specyficznie z leczeniem określonych obszarów. Na przykład, tymczasowa utrata włosów może być ubocznym skutkiem napromienianie obszaru głowy. W niniejszym rozdziale omówiono najpierw wspólne efekty uboczne, a następnie specyficzne dla poszczególnych części ciała.
Na szczęście większość efektów ubocznych mija z czasem. Zanim miną, istnieją sposoby na zredukowanie dyskomfortu jaki powodują. Jeżeli wystąpi bardzo silne działanie uboczne, lekarz może zalecić przerwanie terapii lub zmianę podawanego rodzaju leczenia.
Pamiętaj, aby poinformować lekarza lub pielęgniarkę o wszelkich efektach ubocznych jakie zauważysz. Mogą oni pomóc zlikwidować problem lub zmniejszyć ryzyko jego nawrotu. Informacje w tym poradniku mogą służyć jako wsparcie w walce z niektórymi symptomami ubocznymi, ale nie mogą zastąpić rozmowy z zespołem medycznym.
Niekoniecznie. Będzie to zależało od tego jakie i jak bardzo poważne skutki uboczne u ciebie wystąpią. Wielu pacjentów może chodzić do pracy, prowadzić dom i aktywnie spędzać czas wolny w trakcie radioterapii. Inni zauważają, że potrzebują więcej wypoczynku i nie mogą poradzić sobie ze wszystkim. Powinieneś próbować robić to na co masz ochotę, o ile nie powoduje to nadmiernego wyczerpania.
Twój lekarz może zasugerować abyś ograniczył czynności mogące wywoływać podrażnienia leczonego obszaru. W większości przypadków można prowadzić normalne życie seksualne jeżeli pacjent ma na to ochotę. Twoje potrzeby kontaktu intymnego mogą zostać obniżone ponieważ radioterapia może mieć wpływ na poziom hormonów i sprawić, że będziesz czuł się bardziej zmęczony niż zwykle.
Podczas radioterapii organizm zużywa dużo energii na powrót do zdrowia. Stres związany z chorobą, codzienne dojazdy na zabiegi oraz wpływ promieniowania na zdrowe komórki - to wszystko może przyczynić się do wzrostu zmęczenia. Większość ludzi zaczyna odczuwać nadmierne zmęczenie po kilku tygodniach radioterapii. Uczucie znużenia i osłabienia minie po zakończeniu leczenia.
Możesz pomóc sobie w trakcie radioterapii starając się nie robić zbyt wiele. Jeżeli czujesz się zmęczony, ogranicz swoją aktywność i poświęć czas wolny na wypoczynek. Nie czuj się zobowiązany do robienie wszystkiego co robisz normalnie. Spróbuj spać dłużej w nocy i odpoczywaj w ciągu dnia jeśli możesz.
Możesz zauważyć, że skóra w obszarze leczonym zaczyna być zaczerwieniona, podrażniona lub zbrązowiała. Po kilku tygodniach od radioterapii skóra może stać się bardzo sucha. Poproś lekarza lub pielęgniarkę o radę jak uśmierzyć swędzenie i inne dolegliwości.
Przy niektórych rodzajach radioterapii, napromieniana skóra może wykazać ‘symptom wilgotności’, szczególnie w pobliżu fałd, czy zmarszczek. Wówczas, skóra jest mokra i może być bardzo bolesna. Bardzo ważne jest, aby o reakcji tej zawiadomić lekarza lub pielęgniarkę, którzy podpowiedzą jak utrzymywać te obszary skóry w suchości.
Podczas radioterapii należy bardzo delikatnie obchodzić się z leczonym obszarem skóry. W tym miejscu nie można nosić obcisłej, przylegającej odzieży. Ważne jest aby nie trzeć, nie drapać i nie podrażniać wrażliwych miejsc. Należy też unikać przykładania do obszaru leczenia, gorących lub zimnych przedmiotów, takich jak plastry rozgrzewające czy woreczki z lodem. W trakcie leczenia, a także kilka tygodni po jego zakończeniu, nie należy stosować na obszarze leczonym żadnych pudrów, kremów, perfum, dezodorantów, olejków, maści, balsamów ani domowych specyfików (chyba, że lekarz lub pielęgniarka wyrażą na to zgodę). Wiele produktów do pielęgnacji skóry pozostawia na niej warstwę ochronną, która może przeszkodzić w radioterapii lub gojeniu się skóry.
Należy również unikać eksponowania wrażliwego obszaru skóry na promienie słoneczne przez przynajmniej jeden rok po zakończeniu leczenia. Jeżeli przewidujesz, że będziesz na słońcu dłużej niż kilka minut, musisz zachować dużą ostrożność. Należy założyć ochronną odzież (np. kapelusz z dużym rondem lub koszulę z długim rękawem) i zastosować krem z filtrem słonecznym.
Większość reakcji skórnych związanych z radioterapią powinna ustąpić w kilka tygodni po zakończeniu leczenia. Jednakże, w niektórych przypadkach leczona skóra pozostanie ciemniejsza niż była.
Radioterapia może spowodować utratę włosów, ale jedynie w napromienianym obszarze. Na przykład, jeżeli radioterapia aplikowana jest na biodro, nie będą wypadać ci włosy na głowie. Promieniowanie skierowane na głowę może doprowadzić do częściowej lub całkowitej utraty owłosienia głowy. U większości pacjentów włosy odrastają po zakończeniu leczenia.
Chociaż skóra głowy po wypadnięciu włosów może być bardzo wrażliwa, możesz spróbować przykryć ją kapeluszem, turbanem lub szalem w trakcie leczenia. Jeżeli wolisz perukę lub treskę upewnij się, że jej podszewka nie podrażnia skóry. Jeżeli planujesz kupić perukę, dobrze jest dokonać zakupu we wczesnym etapie leczenia, kiedy możesz dopasować kolor i styl uczesania do własnych włosów.
Czasami radioterapia może spowodować spadek poziomu białych krwinek lub płytek krwi. Komórki te pomagają organizmowi walczyć z infekcjami i zapobiegają krwawieniu. Jeżeli badania krwi wykażą taki skutek uboczny, twoje leczenie może zostać przerwane na około tydzień, aby pozwolić krwi na powrót do normy.
Wiele efektów ubocznych może spowodować problemy z jedzeniem i trawieniem pokarmu, ale powinieneś zawsze starać się jeść tyle, aby pomóc uszkodzonym tkankom w regeneracji. Bardzo ważne jest aby w trakcie radioterapii nie stracić na wadze. Spróbuj jeść częściej niewielkie posiłki i maksymalnie urozmaicać spożywane pokarmy. Twój lekarz lub pielęgniarka poinformują cię, czy twój rodzaj leczenia wymaga specjalnej diety, a dietetyk dostarczy wielu różnych pomysłów pomagających w zachowaniu właściwej wagi.
Poradzenie sobie z krótkotrwałymi problemami dietetycznymi może okazać się łatwiejsze niż sądzisz.
Jeżeli odczuwasz ból przy gryzieniu i połykaniu pokarmu, lekarz może zalecić ci płynne lub sproszkowane produkty dietetyczne. Wiele z tych produktów, dostępnych w aptekach bez recepty, posiada różne wersje smakowe. Mogą być spożywane samodzielnie lub też w połączeniu z puree owocowym lub koktajlami na mleku. Niektórzy producenci produktów dietetycznych załączają do swoich produktów broszury z poradami na temat zwiększenia kaloryczności posiłków. Poproś dietetyka lub farmaceutę o dalsze wskazówki.
W trakcie leczenia możesz stracić zainteresowanie jedzeniem. Utrata apetytu następuje wraz ze zmianami w normalnych komórkach. Niektórzy ludzie nie mają ochoty na jedzenie w związku ze stresem spowodowanym chorobą i leczeniem lub też ponieważ leczenie powoduje zmianę smaku spożywanych pokarmów. Nawet jeśli nie jesteś bardzo głodny, ważne jest abyś starał się utrzymać wysoką dawkę kalorii i protein w pokarmach. Lekarze stwierdzili na podstawie badań, że pacjenci, którzy dobrze się odżywiają, radzą sobie lepiej zarówno z samą chorobą nowotworową jak i ze skutkami ubocznymi leczenia.
Poniższa lista wskazuje sposoby stymulowania apetytu, kiedy jest słaby oraz jak najlepszego wykorzystania momentów, kiedy czujesz się głodny:
- jedz kiedy jesteś głodny, nawet wtedy gdy nie jest to pora posiłku,
- jedz kilka mniejszych posiłków w ciągu dnia zamiast trzech dużych,
- zadbaj o przyjemne oświetlenie, cichą muzykę, kolorową zastawę - wszystko co poprawi twoje samopoczucie podczas jedzenia,
- urozmaicaj swoją dietę i wypróbuj nowe przepisy,
- jeżeli lubisz jeść w towarzystwie, spróbuj jadać posiłki z rodziną lub przyjaciółmi lub też włącz telewizor lub radio,
zapytaj lekarza lub pielęgniarkę czy możesz wypić do posiłku kieliszek wina lub szklankę piwa, aby pobudzić apetyt,
- kiedy czujesz się na siłach, przygotuj proste posiłki w porcjach, zamroź je i zachowaj do wykorzystania w przyszłości,
- miej zawsze pod ręką zdrowe przekąski i sięgaj po nie kiedy tylko poczujesz ochotę,
- jeżeli ktoś zaoferuje się ugotować coś dla ciebie, zgódź się i śmiało powiedz na co miałbyś ochotę,
- jeżeli mieszkasz sam, możesz zamówić gotowe jedzenie do domu. Ta opcja powinna być dostępna w większości dużych miast.
Jeżeli możesz jeść jedynie małe ilości jedzenia, spróbuj zwiększyć ich kaloryczność korzystając z poniższych wskazówek:
- dodawaj do jedzenia masło lub margarynę jeśli lubisz ich smak,
- mieszaj kremowe zupy pół-na pół z mlekiem niż z samą wodą,
- pij koktajle mleczne lub gotowe mieszanki uzupełniające pomiędzy posiłkami,
- dodaj śmietankowe sosy lub stopiony żółty ser do swoich ulubionych warzyw.
Niektórzy ludzie zauważają, że mogą pić duże ilości płynów nawet wtedy, gdy nie mają ochoty na żaden stały pokarm. Jeżeli tak jest w twoim przypadku, spróbuj maksymalnie wykorzystać każdą wypijaną szklankę napoju, wzbogacając ją mlekiem w proszku, jogurtem, miodem lub gotowymi mieszankami.
Prawie wszyscy pacjenci leczeni na raka odczuwają w jakimś stopniu zaburzenia emocjonalne. Często występuje uczucie przygnębienia, lęku, złości, frustracji, osamotnienia lub bezradności. Radioterapia może wpływać na życie emocjonalne pośrednio poprzez uczucie zmęczenia i zmiany w równowadze hormonalnej, ale samo leczenie nie jest bezpośrednią przyczyną zaburzeń emocjonalnych.
Wielu pacjentom pomaga rozmowa na temat własnych odczuć z bliskim przyjacielem, członkiem rodziny, duchownym, pielęgniarką, pracownikiem społecznym lub psychologiem, z którymi uda im się nawiązać dobry kontakt. Możesz zapytać swojego lekarza lub pielęgniarkę o ćwiczenia relaksacyjne lub medytacyjne, które mogą pomóc ci otworzyć się i poczuć się lepiej.
Niektórzy pacjenci, u których radioterapia skierowana jest na okolice głowy i szyi doświadczają zaczerwienienia i podrażnienia ust, suchości w ustach, trudności z przełykaniem, zmiany smaku lub mdłości. Symptomy te nie powinny powstrzymać cię od jedzenia.
Inne problemy, które mogą wystąpić w trakcie leczenia raka zlokalizowanego w obszarze głowy i szyi to utrata zmysłu smaku, bóle uszu (spowodowane twardnieniem wosku w uszach) oraz obrzęk lub obwisanie skóry pod brodą. Mogą pojawić się zmiany w utkaniu skóry. Możesz także zaobserwować zesztywnienie szczęk i niemożność otwarcia ust tak szeroko jak przed leczeniem. W takim przypadku powinny pomóc ćwiczenia ruchowe szczeki. Informuj twojego lekarza lub pielęgniarkę o wszystkich skutkach ubocznych i pytaj jak z nimi postępować.
Jeżeli radioterapia obejmuje mózg, jamę ustną, szyję lub górną część klatki piersiowej musisz zadbać szczególnie o zęby, dziąsła i inne tkanki jamy ustnej. Efekty uboczne leczenia tych obszarów dotyczą na ogół jamy ustnej.
Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc ci kontrolować tego typu problemy:
- unikaj ostrych przypraw i twardych pokarmów, takich jak surowe jarzyny, suche krakersy czy orzechy,
- nie pal i nie żuj tytoniu i nie pij alkoholu,
- wystrzegaj się słodyczy, które przyczyniają się do próchnicy zębów,
- często czyść zęby i jamę ustną, przy użyciu metody zalecanej przez twojego stomatologa lub lekarza,
- nie używaj dostępnych w handlu płynów do płukania ust; zawarty w nich alkohol wysusza tkanki w ustach.
Radioterapia w rakach głowy i szyi może zwiększyć ryzyko wystąpienia ubytków w zębach. Dbanie o jamę ustną w celu zapobiegania problemom będzie istotnym elementem twojego leczenia. Przed rozpoczęciem radioterapii skontaktuj się ze swoim dentystą i umów się na kompletny przegląd zębów i jamy ustnej. Poproś dentystę, aby skonsultował się z twoim lekarzem w zakresie zabiegów dentystycznych jakie powinieneś przejść przed rozpoczęciem radioterapii.
Bolesność jamy ustnej lub gardła może wystąpić w drugim lub trzecim tygodniu radioterapii zewnętrznej. Prawdopodobnie ból zacznie ustępować począwszy od piątego tygodnia, aby zniknąć całkowicie w mniej więcej miesiąc po zakończeniu leczenia. W tym czasie możesz odczuwać trudności w przełykaniu ze względu na suchość ust. Twój lekarz lub dentysta mogą przepisać ci leki łagodzące dyskomfort w jamie ustnej i udzielić rad dotyczących walki z innymi dolegliwościami.
Jeżeli nosisz protezy, może zdarzyć się, że przestaną pasować, ze względu na obrzęk dziąseł wywołany radioterapią. Ważne jest, aby nie dopuścić do skaleczenia dziąseł przez protezy, a co za tym idzie do infekcji. Być może, do zakończenia terapii będziesz musiał zrezygnować z noszenia protez.
Twoje gruczoły ślinowe mogą wytwarzać mniej śliny niż zwykle, wywołując uczucie suchości w ustach. Pomaga wówczas popijanie przez cały dzień niewielkich ilości zimnych napojów. Wielu pacjentów leczonych radioterapią twierdzi, że picie gazowanych napojów przynosi ulgę w przypadku suchości ust. Cukierki lub gumy do żucia nie zawierające cukru mogą również okazać się pomocne. Unikaj tytoniu i napojów alkoholowych, ponieważ jeszcze bardziej wysuszają one i podrażniają tkanki jamy ustnej. Dolewaj do pokarmów sosy i dressingi, aby ułatwić ich jedzenie. Suchość w ustach może utrzymywać się nawet po zakończeniu leczenia.
Wskazówki dotyczące jedzenia
Bolesność lub suchość w ustach i w gardle może mocno utrudnić jedzenie. Wybieraj jedzenie, które jest dla ciebie smaczne i łatwe do spożycia. Zażywanie przepisanych leków przeciwbólowych powinno również pomóc. Jeżeli gryzienie lub przełykanie sprawia ból, spróbuj jeść więcej pokarmów płynnych i półstałych. Jeżeli twój zmysł smaku zmieni się w trakcie radioterapii, wypróbuj inne sposoby przyrządzania jedzenia.
Radioterapia obszaru klatki piersiowej może spowodować kilka zmian. Możesz odczuwać ból lub trudności podczas przełykania. Możesz nabawić się kaszlu. Jeżeli napromieniany obszar jest duży, może wystąpić spadek liczby krwinek. Twój lekarz i pielęgniarka będą monitorować takie zmiany i pomogą ci poradzić sobie z nimi.
Jeżeli otrzymujesz radioterapię po usunięciu guza piersi lub piersi, dobrze jest nosić miękki, bawełniany biustonosz bez fiszbinów lub chodzić bez biustonosza kiedy tylko jest to możliwe w trakcie leczenia, aby uniknąć podrażnienia skóry w napromienianym obszarze. Możesz zaobserwować suchy kaszel. Jeżeli zauważysz sztywnienie ramion, zapytaj lekarza lub pielęgniarkę o ćwiczenia, które pomogą ci utrzymać ruchliwość ramion. Do innych skutków ubocznych jakie mogą wystąpić należą: bolesność piersi i obrzęk spowodowany nagromadzeniem się płynu w leczonym obszarze. Te skutki uboczne, jak również zaczerwienienie lub zbrązowienie skóry, znikną prawdopodobnie po 4 lub 6 tygodniach. Jeżeli nagromadzenie płynu nadal stanowi problem, twój lekarz powie ci jakie podjąć kroki.
Kobiety poddawane radioterapii po usunięciu guza piersi mogą zauważyć dodatkowo inne zmiany występujące w piersiach po radioterapii. Te długoterminowe efekty mogą utrzymywać się przez rok lub dłużej po zakończeniu leczenia. Zaczerwienienie skóry zblednie i możesz zauważyć, że skóra będzie trochę ciemniejsza - podobnie jak w przypadku oparzenia słonecznego przechodzącego w opaleniznę. Pory skóry mogą być powiększone i bardziej widoczne. Niektóre kobiety odczuwają nadwrażliwość skóry na piersiach, u innych wrażliwość na dotyk maleje. Skóra i tkanka tłuszczowa piersi mogą wydawać się grubsze - możesz też zauważyć, że twoje piersi są twardsze niż przed leczeniem. Czasami zmienia się wielkość piersi - mogą stać się większe ze względu na nagromadzenie płynów lub mniejsze z powodu powstania tkanki włóknistej. U wielu kobiet nie występuje żadna lub minimalna zmiana wielkości piersi.
Po 10 -12 miesiącach radioterapia nie powinna już być przyczyną żadnych zmian. Jeżeli zaobserwujesz jakiekolwiek zmiany w wielkości, kształcie, wyglądzie lub utkaniu piersi po tym okresie, zgłoś je natychmiast swojemu lekarzowi.
Jeżeli otrzymujesz radioterapię skierowaną na żołądek lub część brzucha, możesz spodziewać się zaburzeń pracy żołądka, mdłości lub biegunki. Twój lekarz może przepisać ci leki, które uśmierzą ten problem. Bez konsultacji z lekarzem lub pielęgniarką nie wolno stosować żadnych domowych specyfików.
Zwalczanie mdłości
Niektórzy pacjenci odczuwają mdłości przez kilka godzin po napromienianiu żołądka lub brzucha. Jeżeli miewasz takie problemy, postaraj się nie jeść nic przez kilka godzin przed zabiegiem. Być może będziesz lepiej znosić zabieg na czczo. Jeżeli problem ten będzie się utrzymywał, poproś lekarza o przepisanie leku zapobiegającego mdłościom.
Jeżeli odczuwasz sensacje żołądkowe tuż przed zabiegiem, spróbuj przegryźć grzankę lub krakersa i popić sokiem jabłkowym przed wizytą. Ten rodzaj efektu może występować na tle emocjonalnym i być skutkiem lęku przed zabiegami. Spróbuj zrelaksować się nieco przed zabiegiem. Jeżeli musisz spędzić trochę czasu w poczekalni, zajmij się czytaniem książki, pisaniem listu lub rozwiązywaniem krzyżówki.
Oto kilka wskazówek, jak radzić sobie z rozregulowanym żołądkiem:
- przestrzegaj diety przepisanej przez lekarza lub dietetyka,
- jedz małe posiłki,
- jedz często i staraj się jeść i pić powoli,
- unikaj smażonego jedzenia i pokarmów z wysoką zawartością tłuszczu,
- pij zimne napoje między posiłkami,
- jedz wyłącznie pokarmy o łagodnym aromacie i takie, które podaje się na zimno lub w temperaturze pokojowej,
- w przypadku poważnych zaburzeń, wypróbuj dietę płynną lub lekkie, łatwo strawne pokarmy takie jak suchy tost.
Biegunka zaczyna się najczęściej w trzecim lub czwartym tygodniu terapii. Twój lekarz może zaordynować ci lekarstwo, albo udzielić specjalnych zaleceń, które pomogą rozwiązać ten problem. Jeżeli lekarstwo nie likwiduje biegunki, należy poinformować lekarza lub pielęgniarkę.
Pomocne może być również wprowadzenie pewnych zmian w diecie:
- spróbuj przejść na dietę płynną, kiedy tylko zacznie się biegunka lub kiedy czujesz, że może się zacząć,
- poproś pielęgniarkę lub lekarza, aby podpowiedzieli ci jakie płyny nie powinny pogorszyć biegunki,
- unikaj pokarmów z wysoką zawartością błonnika i mogących spowodować skurcze lub wzdęcia, takich jak surowe owoce i jarzyny, kawa, fasola, kapusta, produkty z pełnego ziarna, słodycze i pikantne potrawy,
- jedz posiłki często w małych porcjach,
- unikaj mleka i produktów mlecznych jeżeli podrażniają twoje jelita,
- kiedy biegunka zaczyna ustępować, spróbuj jeść niewielkie ilości jedzenia o niskiej zawartości błonnika, takie jak ryż, banany, mus jabłkowy, puree ziemniaczane, chudy twaróg i suche grzanki.
Pamiętaj, aby twoja dieta uwzględniała pokarmy bogate w potas (banany, ziemniaki, morele), ważny składnik mineralny, którego niedobór mogą wywołać biegunki.
Planowanie diety jest istotnym elementem radioterapii żołądka i brzucha.
Pamiętaj, że większość problemów skończy się wraz z końcem leczenia. W międzyczasie, spróbuj jeść jak najbardziej wartościowe pokarmy w formie niewielkich posiłków, tak aby dostarczyć organizmowi wystarczającej ilości kalorii i ważnych składników odżywczych.
Jeżeli napromienianiu poddana jest jakakolwiek część miednicy (obszar pomiędzy biodrami), możesz doświadczyć jednego lub kilku problemów gastrycznych opisanych powyżej. Możesz również odczuwać podrażnienie pęcherza, powodujące dyskomfort lub częste oddawanie moczu. Lekarz może ci przepisać leki, które pomogą w tych problemach.
Występują również pewne efekty uboczne, które dotykają wyłącznie narządów płciowych. Wpływ radioterapii na funkcje seksualne i reprodukcyjne zależy od tego jakie narządy są napromieniane. Większość popularnych skutków ubocznych u kobiet i mężczyzn nie trwa długo i kończy się po zakończeniu leczenia. Inne skutki mogą mieć charakter długoterminowy lub trwały. Przed rozpoczęciem leczenia zapytaj lekarza o potencjalne efekty uboczne i czas ich trwania.
Naukowcy nadal badają wpływ radioterapii na płodność. Jeżeli jesteś kobietą w wieku reprodukcyjnym, powinnaś przedyskutować stosowanie środków antykoncepcyjnych ze swoim lekarzem. Nie należy dopuszczać do zajścia w ciążę w trakcie radioterapii, ponieważ promieniowanie mogłoby uszkodzić płód. Ponadto, ciąża, poród oraz opieka nad bardzo małym dzieckiem może przyczynić się do zwiększenia stresu związanego z chorobą. Jeżeli jesteś w ciąży przed rozpoczęciem radioterapii, należy powziąć specjalne środki w celu ochrony płodu przed promieniowaniem.
W zależności od dawki promieniowania, u kobiet napromienianych w obszarze miednicy może ustać menstruacja i mogą wystąpić inne symptomy menopauzy. Leczenie może również wywołać swędzenie w rejonie pochwy, pieczenie i suchość. Powinnaś poinformować o tych symptomach lekarza lub pielęgniarkę, którzy zasugerują właściwe leczenie.
Dla mężczyzn, radioterapia w obszarze obejmującym jądra może zredukować liczbę plemników oraz ich zdolność do zapładniania. Jednakże, nie oznacza to że nie może dojść do poczęcia. Jeżeli poddawany jesteś takiemu leczeniu, omów wszystkie swoje obawy oraz potencjalne środki antykoncepcyjne z lekarzem. Jeżeli chcesz zostać ojcem i obawiasz się spadku płodności wskutek leczenia, możesz rozważyć oddanie swojego nasienia do banku spermy do użytku w przyszłości.
Podczas leczenia miednicy, niektórym kobietom zaleca się zrezygnowanie ze stosunków seksualnych. Inne mogą stwierdzić, że stosunki przynoszą ból. Najprawdopodobniej, wznowienie normalnego życia płciowego możliwe będzie w ciągu kilku lub kilkunastu tygodni po zakończeniu leczenia.
W większości rodzajów radioterapii, ani mężczyźni ani kobiety nie powinni odczuć żadnych zmian w swojej zdolności do prowadzenia życia seksualnego. Jednakże, pacjenci obu płci mogą zaobserwować spadek zainteresowania seksem. Jest to bardziej związane ze stresem wynikającym z choroby i leczenia niż z samą radioterapią. Efekt ten minie prawdopodobnie wraz z zakończeniem leczenia, nie należy więc martwić się nim nadmiernie.
Ojciec miał operację usuwania raka płaskonabłonkowego skóry podudzia? Czy jest możliwe jako efekt uboczny radioterapii stwardnienie żył? Tak stwierdził chirurg, że naczynia przy następnej operacji ciężko było stapplerem zacisnąć bo nie są już tak elastyczne
Tak, jest to możliwe.
Witam,w sierpniu zakończyłem radioterapie i do dzisiaj mam problem z "białym nalotem w buzi" jest do dyskomfort.Mam czekać aż kiedyś się skończy czy można to jakoś wyleczyć?Pozdrawiam
To efekt ubocznego działania radioterapii i zniszczeń śluzówki. Proces powrotu do normalności jest w tym wypadku długi. Dobrze jest zwilżać jamę ustną herbatami z szałwii lub rumianku - to łagodzi uciążliwości.
Moja mama po radioterapii głowy (10 naświetleń) nie może chodzić (a właściwie wstawać). Czy to osłabienie to objaw uboczny samej radioterapii czy też stosowania Dexamethasonu przeciwobrzękowo ? Jaki są szanse na ustąpienie takich objawów ? Jak długo stosuje się terapię Dexamethasonem po radioterapii głowy ? Rozsiew do mózgowia pochodzi od nowotworu płuca. Stan po lobektomii płuca, chemioterapii i radioterapii płuca.
Prawdopodobnie jest to efekt uboczny radioterapii -wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego po obrzęku spowodowanym radioterapią. Być może dawka Dexamethasonu jest za słaba albo trzeba włączyć leki odwadniające. Warto w związku z tym skontaktować się z lekarzem który prowadził radioterapie.
Witam pytanie będzie odrobinę zawiłe, gdyż nie wiem jak mam się ustosunkować do objawów, jakie mnie dręczą.
Mam 49 lat i choruję na RZS, więc badam się często prywatnie, odnośnie piersi itp...Od dawna miałam małe guzki w piersi, dlatego te badania od czerwca doszły straszne uderzenia gorąc, poty, myślałam że to czas przekwitania i tak mnie też zbywano, a więc we Wrześniu okazało się, że mam nowotwór złośliwy piersi, który został usunięty operacyjnie, potem radioterapia... wszystko to co było opisywane, czyli zmęczenie, depresja, poparzona pierś, która jest bardzo wrażliwa, no i te uderzenia gorąca, powiedziano mi, że te uderzenia przejdą. Przed operacją starałam się przytyć, gdyż moja waga była 49kg, teraz jest 54kg. Czytałam dużo, więc wiedziałam, że potem może być brak apetytu. Jestem 4 tygodnie po radioterapii ale dalej czuję się zmęczona, w dalszym ciągu mam na przemian dreszcze i uderzenia i tak jest co pół godziny, do tego doszła nerwowość, bezsenne noce, czy to jest normalne? czasem boli mnie dół brzucha, tz. czuje tak jakby był spuchnięty ( okresu nie mam już pół roku). każdy mnie zbywa a ja się męczę. Dodam, że po operacji dostałam Tamoxifen, który zażywam raz dziennie. Proszę o pomoc i poradę... gdzie jest przyczyna?
Pozdrawiam Jagoda
Nałożyło się u Pani na siebie kilka rzeczy jednocześnie. Leki przy leczeniu RZS nie są obojętne dla tego co się dzieje w piersiach. Dodatkowo klimakterium i rak piersi z terapią hormonalna. To wszystko może powodować takie objawy jakie Pani opisuje. Warto aby Panią skonsultował neurolog, bo być może mamy do czynienia z zespołem zmęczenia chorobą nowotworowa/ więcej jest o tym w poradniku o ubocznych skutkach leczenia/.
Witam. Mam raka tarczycy i po usunięciu będę poddany radioterapi. Czy to może mieć wpływ na zdrowie przyszłych dzieci?
Nie, nie powinno mieć wpływu.
Żle sprecyzowalem pytanie, czy moge poddać sie usunięciu raka tarczycy poprzez teleradioterapię bez możliwosci operacji?
Raczej nie jest to praktykowane.
Mój mąż jest w trakcie leczenia radioterapią węzłów chłonnych pachwiny kończyny dolnej , chcemy starać się o dziecko czy wpływ radioterapii będzie miał wpływ na to czy dziecko może urodzić się chore, ile należy odczekać po leczeniu aby starać się o dziecko i mieć pewność ze będzie zdrowe?
To zależy od dawki promieniowania jaką otrzyma mąż. O wszystkim poinformuje lekarz prowadzący leczenie.
Mam raka złośliwego na prawym płacie tarczycy (12mm), Lekarz wysyła mnie na operacje wycięcia całej tarczycy. Czy mogę być poddany radioterapii? Mniej więcej ile naświetleń mogę się spodziewać? Czy będę miał jakieś objawy uboczne jak już zakończe terapię? pozdrawiam
O dalszej terapii lekarz zadecyduje po operacji i pełnym wyniku badania histopatologicznego.
Witam.Moja mama (lat 49) jest po operacji usunięcia guza mózgu- glejaka (III). Operacja była ponad 2 lata temu, przebiegła pomyślnie,guza usunięto w całości. Po operacji mama miała radioterapię, która też przeszła całkiem znośnie. Tymczasem dziś po dwóch latach od operacji jej stan (od 3 tyg) jest fatalny. Mama nie ma apetytu, wciąż chce jej się wymiotować, zaczęła narzeka na ból nóg, pośladków aż do wczoraj, kiedy wręcz wrzeszczeć i jęczeć z bólu. Boli ją wszystko. Dwa razy straciła przytomność, ma lekkie drgawki w nogach, suchość w ustach, skoki wysokiego ciśnienia (a ciśnienie zawsze miała niskie), szczególnie po nocy. Nie śpi. Nie chce chodzić bo ją boli, nie chce leżeć bo boli, nie chce jeść. Nie jest w stanie nazwać co ja boli, mówi, że wszystko.W przeciągu tych 3 tyg. 5 razy wzywaliśmy z tatą pogotowie i za każdym razem to samo. Rezonans nic nie pokazuje, tomografia głowy nic, po guzie ani śladu. Prześwietlenie jamy brzusznej - czysto, prześwietlenie kręgosłupa szyjnego -czysto, krew w porządku, mocz w porządku a ona jest już jak roślinka. Nie ma teraz z mamą w zasadzie kontaktu. Odpowiada tylko tak i nie. W szpitalu stwierdzili, że nie są w stanie jej pomóc, bo lekarz ogólny nic nie widzi, lekarz neurolog, neurochirurg. Jedynie onkolog stwierdził, że mogą być to powikłania po radioterapii. Czy to możliwe, żeby po tak długim okresie od udanej operacji i naświetlaniu mama na naszych oczach stawała się zupełnie inna? Ona umiera a nikt nie może albo nie chce jej pomóc. Po operacji była silna, normalnie pracowała, zajmowała się domem i młodszym bratem a teraz...nie wiemy co robić. Przepisano mamie leki przeciwbólowe i sterydy, które dostała dziś pierwszy raz. To wszystko. Wypisano mamę do domu. Proszę mi/nam pomóc. Co robić? Skąd to się wzięło?Czy to możliwe?
To mogą być faktycznie objawy uboczne leczenia. Skąd Państwo jesteście? Gdzie wykonywano ostatnio badania kontrolne?
Jestem po operacji usunięcia guza piersi prawej i miesiąc po radioterapii, podczas której dobrze się czułam. Teraz odczuwam od czasu od czasu kłujący ból w piersi, sutek jest twardy. Czy powinnam powinnam pójść do lekarza (wizytę mam za miesiąc), czy zrobić usg. Myślę,że byłoby to bolesne.
To uboczny efekt radioterapii spowodowany niewielkim odczynem popromiennym w tkankach napromienianych. Taki stan może utrzymywać się nawet kilka miesięcy. Nie ma sensu robić teraz usg.
Potrzebujesz wiedzy lub porady?